مقایسه نظام های تناوب زراعی مبتنی بر گندم در منطقه گنبدکاووس

به منظور بررسی و مقایسه تناوب های زراعی مبتنی بر گندم از نظر میزان تولید، توجیه اقتصادی، حاصلخیزی خاک و تغییرات جمعیت علف های هرز، بیماری ها و آفات، آزمایشی به مدت پنج سال زراعی (۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد و طی آن، شش نظام تناوب زراعی، شامل ۱- گندم - گندم ۲- گندم- کلزا ۳- گندم - نخود ۴- گندم - پنبه ۵- گندم - هندوانه و ۶- گندم - آفتابگردان با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در قطعاتی به مساحت ۱۸۰ متر مربع مورد ارزیابی قرار گرفتند. نظام های تناوبی اجرا شده بر اساس زراعت غالب منطقه (گندم رقم دریا) بوده و در زمینی که سال قبل به صورت یکنواخت زیر کشت گندم بود، آغاز و در پایان اجرای آزمایش نیز به کشت گندم خاتمه یافتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای تناوبی اثر معنی داری بر صفات گیاهی گندم از جمله ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و تعداد سنبلچه بارور در سنبله داشتند. نتایج مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که عملکرد دانه گندم در تیمار تناوبی گندم - نخود دارای بیشترین مقدار (۵۳۴۳ کیلوگرم در هکتار) و در تیمار تناوبی گندم - آفتابگردان دارای کمترین مقدار (۳۹۹۰ کیلوگرم در هکتار) بود. بنابراین، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، تناوب گندم - نخود برای منطقه مورد نظر قابل توصیه است.

Keywords:

تناوب , حاصلخیزی خاک , عملکرد دانه , گندم