ارزیابی وضعیت مولفه های شاخص توسعه انسانی در کشورهای مسیر جاده ابریشم: کاربردی از روش های تحلیل چندمعیاره

شاخص توسعه انسانی به عنوان مقیاس جدیدی از توسعه و اندازه گیری آن جوامع در نظر گرفته شده و مبتنی بر این ایده اساسی است که لازمه دستیابی به زندگی بهتر، علاوه بر داشتن درآمد بالاتر، پرورش و بسط استعدادها و ظرفیت های انسانی است. در این راستا ارزیابی و اولویت بندی وضعیت توسعه انسانی در سطح ملی و مولفه های موثر برآن می تواند اطلاعات مفیدی برای سیاست گذاران و برنامه ریزان کلان بعمل آورد. از این رو هدف مطالعه حاضر ارزیابی مولفه های شاخص توسعه انسانی در کشورهای جاده ابریشم با استفاده روش های تحلیل چندمعیاره و تبیین جایگاه ایران بود. بدین منظور شاخص های اقتصادی، آموزشی، بهداشتی و زیست محیطی و بازه زمانی مورد مطالعه ۱۹۹۰-۲۰۱۷ در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج مطالعه هزینه سرانه بهداشت، هزینه تحقیق و توسعه سرانه و میزان انتشار سرانه گاز CO۲ مهم ترین مولفه های شاخص توسعه انسانی می باشند. بنابراین ضروری است در راستای بهبود توسعه انسانی مولفه های مذکور در اولویت سیاست گذاران قرار بگیرند. همچنین ایران در وضعیت متوسطی نسبت به کشورهای مورد مطالعه قرار دارد اما در بین کشورهای منطقه نظیر ترکیه، عراق و پاکستان دارای جایگاه مناسبی نیست، از این رو نیاز است که سیاست ها در مسیر دستیابی به شاخص های توسعه انسانی در برنامه های توسعه کشور با تاکید بیشتری اجرا شوند.

Keywords:

توسعه انسانی , روش های تحلیل چند معیاره , آنتروپی شانون , ایران