مطالعه تطبیقی مکتب تبریز اول و دوم، با تمرکز بر دو شاهنامه دموت و تهماسبی

مکتب تبریز اول با حمله مغول ها در ایران و تشکیل حکومت ایلخانان به سال ۶۵۴ هجری ( ۱۲۵۶ م ) به پایتختی تبریز شکل گرفت و با استقرار هنرمندان در ربع رشیدی، موجبات نگارش و مصورسازی بسیاری از کتاب های تاریخی و ادبی و علمی گردید. هنرمندان بزرگی در این مکتب پرورش یافتند و آثار ارزشمندی همچون شاهنامه دموت را بوجود آوردند. با پیروزی شاه اسماعیل صفوی بر بازماندگان تیموریان، حکومت صفویان پایه گذاری گردید. مکتب تبریز دوم همزمان باحکومت صفویان ، با انتقال هنرمندان بزرگی چون کمال الدین بهزاد از هرات به پایتخت (تبریز) شکل گرفت. گرچه پیش از آن هم در تبریز کارگاههای نقاشی فعالیت داشتند، اما با آمدن کمالالدین بهزاد فعالیت هنری در تبریز به شکوفایی خیره کننده ای رسید. در پژوهش پیشرو به بررسی اوضاع سیاسی – اجتماعی دو دوره پرداخته ایم. تاثیرات حکومت ایلخانان، اتفاقات اصلی در ربع رشیدی و خصوصیات شیوه نقاشی ایلخانی مورد مطالعه قرار گرفته است. تاثیرات هنر ایرانی، هنر چینی و هنر بیزانس بر مکتب تبریز اول بررسی شده است. خصوصیات سبک تبریز در شاهنامه دموت در دوره ایلخانی مورد واکاوی قرار گرفته، به نقاشان و نسخ شاخص این دوره پرداخته شده است. از شکل گیری مکتب تبریز دوم و انتقال هنرمندان از هرات به تبریز سخن گفته شده است. پس از بررسی مشخصات عمده مکتب تبریز دوم و بررسی شاهنامه تهماسبی، به معرفی نقاشان و کتب شاخص این دوره اشاره شده است. هدف از این مطالعه، معرفی و شناسایی مکتب تبریز اول (ایلخانی) و مکتب تبریز دوم ( صفوی) با استفاده از دو شاهنامه بزرگ دموت و تهماسبی است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی با رویکرد تطبیقی است و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و منابع اینترنتی معتبر استفاده شده است.

Keywords:

نگارگری ایرانی , ایلخانان , مکتب تبریز اول , مکتب تبریز دوم , صفویه