رابطه تزکیه و تعلیم از منظر قرآن کریم

هر مکتبی، جایگاه وجودی آدمی را از منظری تعریف نموده و این سرّ شگفت عالم خلقت را از زاویهای خاص مورد بحث قرار می دهد. در این نوشتار نسبت تعلیم و تربیت از منظر قرآن کریم مورد بحث و واکاوی قرار خواهد گرفت. رهیافت به چیستی و مفهوم تعلیم و تربیت، تبیین واژگان، و دیدگاههای کلی درباره نسبت تعلیم و تربیت، عوامل و فرآیندهای تعلیم و تربیت از محورهای اصلی و کلیدی این پژوهش به شمار میرود. اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع با در نظرداشتن دو نکته بیش از پیش روشن می شود: 1. اینکه میان تعلیم و تربیت پیوندهای نامرئی محکم و پیچیدهای وجود دارد چندان که در تمایز و طبقه بندی علوم، چه بسا تعلیم در شمار زیر مجموعه تربیت جای داده شده است. 2. عدم شناخت قلمروهای تفکیک و جدایی ساحتهای همنشینی و همراهی این دو میتواند به اختلاط روشها، ابزارها و جابجایی اهداف و انتظارات بینجامد که سرانجام کار، نه مربیان در فرآیند تربیت و نه معلمان در امر تعلیم و آموزش، افق روشن و از پیش تعیین شده را فرا روی خویش نمیببینند تا در کار خویش، قرین توفیق باشند. نگارنده در فرجام این جستار، تعلیم و تربیت در قرآن را دو مفهوم متمایز از یکدیگر که در بسیاری عرصهها جدا از هم هستند و در پارهای موارد نیز پیوست و همنشینی با هم دارند، معرفی مینماید.

Keywords:

تعلیم , تزکیه , تربیت , انسان , انبیاء