بررسی فقهی حقوقی الزام مادر به رعایت بهداشت و سلامت روانی جسمی جنین در پرتو کنوانسیون های بین المللی

دوران جنینی، یکی از مهم ترین مراحل حیات کودک به شمار می رود. هسته ابتدایی وجود کودک در دوران بارداری پایه گذاری می شود. هر گونه رفتار آگاهانه و غیر آگاهانه مادر باردار، نقش اساسی در فرآیند رشد جسمی و روانی جنین ایفا می کند. مکن است مادر، سوء تدبیر نماید و رفتارهایی انجام دهد که از رهگذر آن به سلامت جسم و روان وی آسیب وارد شود. در حال حاضر، رویکرد صریح و مشخصی در برخورد با چنین مشکلی وجود ندارد. سکوت قانون گذار این ابهام را به همراه می آورد که در برخورد با سلامت و بهداشت جنین، مادر باردار می تواند اراده خود را به صورت آزادانه اعمال نماید؛ اما چنین فرضیه ای رد می شود. علی رغم سکوت قانون گذار در زمینه الزام به رعایت بهداشت و سلامت جنین، الزام مذکور به صورت ضمنی مقبولیت یافته است. در حقوق داخلی، چنین الزامی به استناد اصول مختلف قانون اساسی، ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی و مبانی آن، ماده ۵۰۶ قانون مجازات اسلامی، بند ۳۵ منشور حقوق و مسئولیت زنان و سیاست کلی خانواده و سلامت مورد پذیرش واقع شده است. از طرفی براساس ماده ۹ قانون مدنی در صورت تصویب اسناد بین المللی در مجلس شورای اسلامی، اثر همچون قانون داخلی بر آن بار می گردد. در اسناد بین المللی همچون حقوق کودک و اعلامیه حقوق بشر نیز صراحتا حقوق جنین به رسمیت شناخته نشده است؛ اما با استفاده از قرائن مختلف، در نظر گرفتن حق بر سلامت برای وی امکان پذیر می گردد. با این حساب با عنایت به شریعت محور بودن حقوق موضوعه و اصل ۱۶۷ قانون اساسی، امکان استناد به ادله فقهی چون کتاب، سنت و ادله فقهی حقوقی چون قواعد حقوقی اعم از قاعده لاضرر، وجوب دفع ضرر محتمل، تسبیب، احترام و لایبطل دم امرء مسلم بای تصریح در الزام مادر باردار به رعایت بهداشت و سلامت جنین وجود دارد.