بررسی چند روش تهیه نقشه فرسایش شیاری با استفاده از RS و GIS

نقشه فرسایش شیاری یکی از نقشه­های پایه در مطالعات فرسایش و رسوب و برنامه­های مدیریت آبخیزها است.  برای بررسی برخی روش­ها در تهیه نقشه ۲۵۰۰۰۰ :۱ فرسایش شیاری، مطالع ه­ای در حوزه­ های آبخیز کن-سولقان و جاجرود در استان تهران انجام شد. در مرحله اول در حوزه آبخیز کن و سولقان، چهار نقشه واحدهای کاری از تلفیق لایه­ های اطلاعاتی الف) پوشش گیاهی، سنگ­ شناسی و شیب  ب) کاربری، سنگ­ شناسی و شیب ج) کاربری، حساسیت سنگ­ ها به فرسایش و شیب و د) کاربری حساسیت سنگ­ ها به فرسایش و واحدهای اراضی، تهیه شد. برای بررسی کارآیی این چهار نقشه، ۵۳ نقطه زمینی کنترل شد. نتایج نشان داد که نقشه واحدهای کاری "د" با توجه به ملاحظات اقتصادی و اجرایی بهتر از نقشه­ های واحدهای کاری"الف"، "ب" و تا حدودی "ج" در تهیه نقشه فرسایش شیاری بود. در مرحله دوم در حوزه آبخیز جاجرود، نقشه واحدهای کاری حاصل از روش "د" به همراه سه نقشه واحدهای کاری مبتنی بر "ه" واحدهای اراضی، "و" واحدهای حساسیت سنگ­ ها و "ز" واحدهای فتومورفیک حاصل از تفسیر تصاویر ماهواره­ای +ETM، مورد ارزیابی قرار گرفتند. شدت فرسایش شیاری در ۳۱۴ نقطه زمینی کنترل و نقشه واقعی فرسایش شیاری تهیه شد. نقشه فرسایش شیاری با هر یک از نقشه­ های واحدهای کاری "د"، "ه"، "و" و "ز" قطع داده شد. نتایج نشان داد که بیش ترین صحت مربوط به روش تفسیر تصاویر ماهوار­ه­ای با ۸۱ درصد صحت بود. هم­چنین صحت روش ­های تلفیق لایه­ ها، واحدهای اراضی و حساسیت سنگ ­ها به ترتیب ۷۸.۴، ۶۶.۶ و ۵۹.۹ درصد بود. جذر میانگین مربعات خطاها برای نقشه حساسیت سنگ­ ها، بیش ترین و برای روش تفسیر تصاویر کم ترین بود. بیش ترین دقت مربوط به روش تفسیر تصاویر ماهواره­ ای (با ضریب تغییرات ۲۰.۴ درصد) بود. در کل روش تفسیر تصاویر ماهواره ای در تهیه نقشه فرسایش شیاری، از روش­ های دیگر بهتر بوده است.

Keywords:

حساسیت سنگ , سامانه اطلاعات جغرافیایی , سنجش از دور , فتومورفیک , کن-سولقان