ارزیابی اثرگذاری تغییر اقلیم بر عملکرد گندم آبی رقم مهرگان در شرایط تنش خشکی (مطالعه موردی: ورامین)

به منظور بررسی اثرگذاری تغییر اقلیم بر عملکرد گندم آبی رقم مهرگان در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (CRBD) در ۳ تکرار با پنج تیمار آزمایشی شامل؛ ]کشت معمول منطقه در شرایط بدون تنش (شاهد) (T۱)، تنش در مرحله چکمه ای (T۲)، تنش در مرحله گلدهی (T۳)، تنش در مرحله شیری شدن (T۴)، و تنش در مرحله خمیری شدن (T۵)[، در شهرستان ورامین انجام شد. در این پژوهش شبیه سازی اقلیم آینده، با بهره گیری از مدل گردش عمومی HadGEM تحت سناریوهای اقلیمی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ در دو دوره ۲۰۲۵ و ۲۰۵۵ (۲۰۱۰-۲۰۳۹ و ۲۰۶۹-۲۰۴۰)، توسط مدل AgMIP با استفاده از داده های اقلیمی بلند مدت مربوط به دوره پایه (۱۹۸۰-۲۰۰۹) صورت گرفت. همچنین برای شبیه سازی رشد و نمو گندم از مدل SSM-Wheat استفاده شد. بر پایه یافته ها، فراسنجه های دمای کمینه و بیشینه در دوره های ۲۰۲۵ و ۲۰۵۵ تحت سناریوهای RCP۴.۵ و RCP۸.۵ افزایش یافت. درحالی که میزان بارش در دوره های ۲۰۲۵ و ۲۰۵۵ تحت سناریوهای RCP۴.۵ به ترتیب ۴/۹ و ۲۱ درصد افزایش یافت. ولی تحت سناریو RCP۸.۵ به ترتیب ۹/۱ و ۸/۲ درصد کاهش یافت. رخداد تنش خشکی باعث کوتاه شدن طول دوره مراحل فنولوژیک از جمله؛ تعداد روز تا گلدهی، رسیدگی و طول دوره پر شدن دانه در شرایط تغییر اقلیم شد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین کاهش میزان ماده خشک مربوط به شرایط رخداد تنش در مرحله چکمه ای در دوره ۲۰۵۵ با ۴ درصد و بیشترین کاهش عملکرد در مرحله گلدهی با ۲/۱۰ درصد در دوره ۲۰۲۵ تحت سناریو RCP۴.۵ دیده شد.

Keywords:

تغییر اقلیم , تنش خشکی , سناریو اقلیمی , مدل AgMIP , مراحل فنولوژیک