بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش حوضه آبریز سقز چای بعد از احداث سد شهید کاظمی (با استفاده از مدل ARC SWAT ،سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶)

نوع و شدت فرسایش خاک در هر منطقه ای به عواملی از قبیل شرایط اقلیمی، پستی وبلندی، نوع خاک و کاربری اراضی بستگی دارد. تغییرات کاربری اراضی باعث افزایش تولید رسوب و تغییر در منابع آبی می شود.حوضه آبریز سقز که به سد شهید کاظمی می ریزد، تغییرات زیادی رو بعد از نیم قرن متحمل شده است. بنابراین شناسایی ویژگی های ژئومورفیک حوضه سقزچای قبل و بعد از احداث سد شهید کاظمی و همچنین میزان فرسایش حوضه قبل و بعد از احداث سد، مشخص کردن میزان تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش حوضه و بررسی پارامترهای تاثیرگذار بر روی بستر حوضه مانند اقلیم، میزان رسوب گذاری، فرسایش بعد از احداث سد از اهداف این تحقیق می باشد. در این پژوهش از داده های هیدرومتری، رسوب، خاک، تصاویر ماهواره ای بعد از احداث سد، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی استفاده شد. بعد از پیش پردازش تصاویر ماهواره ای در نرم افزار ENVI نقشه های کاربری اراضی و NDVI تهیه وسپس داده ها وارد محیط Arc GIS گردید و نقشه های لازم تهیه شد. در مرحله بعد داده های خاک و رسوب و نقشه های رستری وارد SWAT شد و داده های لازم برای شبیه سازی به دست آمد و پس از شبیه سازی با SWAT CUP نتایج صحت سنجی و واسنجی رسوب ضریب راندمان نش – ساتکلیف ۰/۶۴ و مقادیر این ضرایب به ترتیب ۰/۷۶ و ۰/۶۸ است. نتایج نشان می دهد که مدل SWAT برای حوضه به خوبی پاسخگو است. زمین های کشاورزی همراه با مراتع متراکم به ترتیب ۲/۱۳۴ و ۱۷/۱۹۴درصد کاهش و زمین های بایر و مناطق مسکونی به ترتیب ۱۶/۴۶ و ۰/۰۷۲ درصد افزایش یافته اند.

Keywords:

فرسایش , تغییرات کاربری , حوضه آبریز سقز چای , مدل NDVI , Arc SWAT