پایش و پیش بینی روند تغییرات مراتع و پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل زنجیره ای مارکوف (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد)

امروزه مدلسازی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای میتواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط طبیعی و فعالیتهای انسانی، برای کمک به تصمیم گیری برنامه ریزان در شرایط پیچیده باشد .روش های متنوعی برای پیشبینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی وجود دارد که ازجمله آنها میتوان به مدل زنجیرهای مارکوف اشاره کرد. در تحقیق حاضر، تغییرات مراتع شهرستان خرم آباد واقع در استان لرستان به وسعت ۶۳۱۵۵۰/۳۳ هکتار در سه دوره زمانی ۱۹۸۶)،۲۰۰۰،(۲۰۱۶ با استفاده از تصاویر ماهواره لند ست، تهیه نقشه کاربری اراضی در نه کلاس (پهنه های آبی، مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی آبی، اراضی کشاورزی دیم، اراضی بدون پوشش (شخم، خاک)، اراضی بایر (شوره زار، شن زار، پوشش سنگی)، مراتع متراکم، مراتع نیمه متراکم، مراتع کم تراکم) با استفاده از طبقه بندی به روش بیشترین شباهت (Maximum Likelihood) و همچنین با به کارگیری مدل پیش‌بینی مارکوف و نیز با استفاده از پیش‌بینی به روش سلول خودکار –مارکوف (CA-MARKOVE) و رویکرد مدلساز تغییر کاربری اراضی (Land Change Modeler)LCM تغییرات مراتع برای سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی شد. نتایج طبقه بندی نشان دهنده تخریب بسیار شدید و کاهش وسعت مراتع میباشد. کاهش میزان وسعت پوشش مراتع و روند افزایش سایر کاربری ها بیانگر روند تخریب کلی در منطقه و جایگزینی کاربری های ضعیف تر در منطقه است. در پایان با به کارگیری مدل پیش‌بینی مارکوف و رویکرد مدلساز LCM تغییرات کاربری اراضی برای سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی شد. نتایج حاصل از ماتریس پیش‌بینی تغییرات بر مبنای نقشه های سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۶ نشان داد که احتمال میرود در فاصله زمانی ۲۰۱۶-۲۰۲۶،%۷۰ پهنه های آبی،%۹۰ مناطق مسکونی،%۴۲ اراضی کشاورزی آبی،%۳۱ ارضی کشاورزی دیم،%۸۳ اراضی بدون پوشش،%۶۶ اراضی بایر،%۲۴ مراتع متراکم، ۱۲ % مراتع نیمه متراکم، ۳ % مراتع کم تراکم بدون تغییر باقی بمانند؛ که مناطق مسکونی بالاترین پایداری و از طرف دیگر مراتع کم تراکم کمترین پایداری را خواهند داشت.

Keywords:

مدل زنجیره ای مارکوف , پیش بینی تغییرات مراتع , خرم آباد , تغییرات پوشش زمین , تصاویر ماهواره ای ای