تاثیر ژن های Ppd و Vrn بر صفات زراعی مهم گندم نان (Triticum aestivum L.)

هدف: زودرسی به عنوان مکانیزم سازگاری در محیط هایی با گرما و خشکی آخر فصل و یک صفت مهم در برنامه های به نژادی گندم است. Ppd و Vrn مهم ترین ژن های کنترل کننده زودرسی هستند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ژن های Ppd و Vrn بر زودرسی، عملکرد و صفات مهم زراعی در نسل BC۴F۲ حاصل از تلاقی برگشتی روشن (والد تکراری) و اکسکلیبر بود مواد و روش ها: جمعیت BC۴F۲ حاصل از تلاقی روشن و اکسکلیبر در دانشگاه شهید باهنر کرمان ایجاد شد. در این برنامه ی به نژادی، صفت زود گلدهی از رقم اکسکلیبر به رقم روشن انتقال داده شد (روشن به عنوان والد تکراری بود). این جمعیت ، شامل ۱۷۵ ژنوتیپ نسل BC۴F۲، و والدین آنها در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان کشت شدند. والدین و نتاج با استفاده از نشانگرهای اختصاصی Vrn و Ppd ژنوتیپ یابی شدند. در این جمعیت زودرسی، عملکرد و صفات مهم زراعی بررسی شد. نتایج: در جایگاه ژنی Ppd-۱، رقم اکسکلیبر دارای آلل Ppd-D۱a و رقم روشن دارای آلل Ppd-D۱b بود. فراوانی آلل Ppd-D۱a در جمعیت مورد بررسی ۳۳/۲۷ درصد، و بیش ترین فراوانی آللی مربوط به آلل های هتروزیگوت (۴۵ درصد) بود. در جمعیت مورد بررسی ژنوتیپ Ppd-D۱a/ Ppd-D۱a نسبت به /Ppd-D۱b Ppd-D۱b به طور متوسط ۶ روز و نسبت به ژنوتیپ هتروزیگوت به طور متوسط ۴ روز زودتر وارد فاز زایشی شدند. تغییرات آللی در مکان ژنی Vrn -۱ در جمعیت مورد مطالعه نشان می دهد که بین نتاج در این تلاقی تنوع آللی وجود ندارد. زود سنبله دهی با عملکرد دانه، وزن ۱۰۰۰ دانه، تعداد سنبله بارور و تعداد دانه در بوته همبستگی منفی و معنی داری داشت. نتیجه گیری: این نتایج اهمیت ژن Ppd-D۱a در زودرسی و بهبود عملکرد و اجزای عملکرد را تایید می کند. گزینش برای زودسنبله دهی باعث افزایش عملکرد دانه، وزن ۱۰۰۰ دانه، تعداد سنبله بارور، عملکرد بیولوژیک و وزن خشک سنبله شد. با توجه به تاثیر بزرگ و معنی دار ژن Ppd-D۱a بر عملکرد و اجزای عملکرد، توصیه می گردد در برنامه های به­نژادی گندم، گزینش به کمک نشانگر این ژن مورد توجه قرار گیرد. تا قبل از نسل BC۴F۲ گزینش فنوتیپی انجام شد و تنوع ژن Vrn در جمعیت تثبیت شده بود.

تاثیر ژن های Ppd و Vrn بر صفات زراعی مهم گندم نان (Triticum aestivum L.) Keywords:

تلاقی برگشتی به کمک نشانگر , زود گلدهی , ژن های فتوپریود (Ppd) , ژن های ورنالیزاسیون (Vrn) , گندم نان