بررسی ترجیح میزبانی و تاثیر سطوح مختلف جمعیت Helicotylenchus digitiformis بر برخی از گیاهان زراعی

ترجیح میزبانی نماتد Ivanova, ۱۹۶۷ Helicotylenchus digitiformis، در دو آزمون مجزا، با جمعیتهای اولیه ۴۹/۱ و ۳۳/۴ نماتد در گرم خاک، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که همه گیاهان مورد آزمایش، شامل پنبه (دلتاپاین ۱۶)، چغندرقند (Pb۸)، چمن (اسپورت)، ذرت (هیبرید ۷۰۴)، شبدر (ایرانی)، طالبی (سمسوری)، کلزا (طلایی)، گندم (شیراز)، گوجهفرنگی (راتگرز) و یونجه (همدانی)، میزبان این نماتد هستند، اما بالاترین فاکتور تولیدمثل و جمعیت نهایی نماتد مربوط به پنبه و ذرت بود. همچنین به منظور تعیین سطوح جمعیت خسارتزای گونه H. digitiformis روی هر یک از گیاهان ذرت (هیبرید ۷۰۴) و پنبه (رقم دلتاپاین ۱۶) دو آزمون جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، با جمعیت مزرعهای، نصف جمعیت مزرعهای و شاهد، به ترتیب با ۳۳/۴، ۱۶/۲ و صفر نماتد در گرم خاک، با شش تکرار در شرایط گلخانه و میکروپلات انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای جمعیت مزرعهای و نصف جمعیت مزرعهای در شرایط میکروپلات و تیمار جمعیت مزرعهای در شرایط گلخانه باعث کاهش معنی دار اکثر شاخصهای رشدی گیاه ذرت نسبت به شاهد گردیدند. با وجود تکثیر نماتد بر روی رقم دلتاپاین ۱۶ پنبه و داشتن فاکتور تولیدمثل بالاتر از یک در تیمارهای دارای نماتد، هیچیک از سطوح جمعیتی در شرایط گلخانه و میکروپلات کاهش معنیداری بر روی شاخصهای رشدی گیاه نسبت به شاهد ایجاد نکرده و به نظر می رسد رقم مذکور در شرایط آزمونهای انجام شده نسبت به سطوح جمعیتی نماتد متحمل باشد. همچنین آزمون مشابهی روی دو رقم گندم پیشتاز و شیراز، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تکرار در شرایط میکروپلات انجام گردید. از بین چهار سطوح جمعیت ۴۹/۱، ۷۵/۰، ۵۰/۰ و صفر نماتد در گرم خاک تنها تیمار دارای ۴۹/۱ نماتد در گرم خاک روی اکثر شاخصهای رشدی رقم پیشتاز موثر بوده و کاهش معنیداری نسبت به شاهد ایجاد نمود.

Keywords:

نماتد انگل گیاهی , دامنه میزبانی , فاکتور تولیدمثل , گندم , ذرت , پنبه