پیشینه وجود ذهنی در آثار شیخ الرئیس

عنوان «وجود ذهنی» را نخستین بار فخر رازی مطرح کرده است؛ با این حال نمی توان وی را آغازگر این مبحث در فلسفه اسلامی دانست؛ زیرا اگر محتوای بحث را، با قطع نظر از عنوان «وجود ذهنی» در نظر بگیریم، اندیشه وجود ذهنی در آثار شیخ الرئیس هم یافت می شود. ابن سینا به هنگام نفی «حال» و «ثابت»، و نیز در بیان حقیقت ادراک و انواع آن، آشکارا از وجود ذهنی سخن می گوید. همچنین مسئله مطابقت ذهن و عین نزد بوعلی مطرح بوده و او با اعتقاد به تحقق ماهیت در دو موطن ذهن و عین، مسئله مطابقت را در مفاهیم ماهوی پذیرفته است. افزون بر این، برخی از ادله اثبات وجود ذهنی، شبهه وجود ذهنی و نیز پاسخ آن شبهه، در کلمات شیخ انعکاس یافته است

Keywords:

ماهیت , ادراک , ذهن , عین , وجود ذهنی , شیخ الرئیس.