بررسی قابلیت بهکارگیری سنجه های مرکزیت به عنوان شاخصهای ارتباط استنادی مدارک در بازیابی اطلاعات رابطه ای: مطالعه مقدماتی

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی همبستگی سنجه­های مرکزیت (درجه­ای، نزدیکی، بینابینی، و بردار ویژه) با سنجه اشتراک در ماخذ است که بهعنوان یکی از سنجه­های استنادمحور برای برآورد میزان شباهت مدارک با یکدیگر در نظامهای بازیابی اطلاعات رابطه­ای شناخته شده است. روش: این پژوهش مطالعهای مقدماتی است که با رویکرد کمی و با روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه این پژوهش را ۴۰ مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۱ و نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس مربوط به چهار رشته علوم پایه/ فنی- مهندسی (شامل فیزیک، شیمی، زیست شناسی و کامپیوتر) و چهار رشته علوم انسانی/ اجتماعی (شامل اقتصاد، علوم تربیتی، روانشناسی و جامعه­شناسی) بهعلاوه ۴۰۰۰ پیوند استنادی (۱۰۰ پیوند استنادی برای هر مقاله) که سایر مقاله­ها با آنها برقرار کرده­اند، تشکیل می­دهند. داده­های پژوهش با استفاده از نرم افزارهای Bib excel و UCINET گردآوری و تجزیه و تحلیل شدند.  یافته­ ها: یافته­های پژوهش نشان داد که بین سنجه شباهت استنادی اشتراک در ماخذ و سنجه ­های مرکزیت (درجه­ای، بردار ویژه، نزدیکی و بینابینی) همبستگی مثبت در سطح آلفای ۰۱/۰ وجود دارد. بنابراین، سنجه­های مرکزیت ویژگیهای لازم را برای اینکه مطالعات جامع­تر و دقیق­تری از حیث قابلیت بهکارگیری بهعنوان سنجه­های شباهت استناد محور روی آنها انجام شود، برخوردار هستند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش سنجه­های استنادی جدیدی را پیشنهاد می­دهد که می­توانند به عنوان سنجه های مستقل و یا مکمل سنجه­های پیشین، در الگوریتمهای بازیابی موتورهای جستوجو و پایگاههای اطلاعاتی به ویژه پایگاههای اطلاعاتی استنادی، برای سنجش دقیقتر شباهت مدارک با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند.  

Keywords:

Centrality Measures , Bibliographic Coupling , Similarity Measures , Relational Information Retrieval , Citation-based Retrieval , سنجه های مرکزیت , اشتراک در ماخذ , سنجه های شباهت , بازیابی اطلاعات رابطه ای , بازیابی استناد محور