اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد دانه و کیفیت نانوایی ژنوتیپ های گندم هگزاپلویید

به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و خصوصیات کیفی(کیفیت نانوایی) ژنوتیپ های گندم، آزمایشی با ۱۸۰ ژنوتیپ گندم هگزاپلوئید در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ در دو شرایط تنش آبی انتهایی ( قطع آبیاری از مرحله گرده افشانی به بعد) و بدون تنش در قالب طرح سیستماتیک بدون تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام گرفت۰ با شناسایی و دسته بندی ژنوتیپ های متحمل دارای پتانسیل عملکرد مطلوب (گروه Aفرناندز)، ژنوتیپهای دارای پتانسیل عملکرد مطلوب و حساس به خشکی (گروه B فرناندز) و ژنوتیپ های نسبتا متحمل، اقدام به بررسی صفات کیفی ژنوتیپ های هر سه گروه گردید۰ نتایج آزمایشات مربوط به خواص نانوایی ژنوتیپ های هر سه گروه نشان داد که نظریه رایج " بهبود خصوصیات کیفی گندم نان تحت شرایط تنش خشکی"، بدلیل افزایش میزان پروتئین دانه در اثر کاهش قابل توجه وزن هزار دانه در شرایط تنش، تنها در مورد ژنوتیپ های حساس (و تا حدودی در مورد ژنوتیپ های نسبتا متحمل) صادق است و در مورد ژنوتیپ های متحمل به تنش به دلیل عدم تغییر چشمگیر نسبت پروتئین به نشاسته در شرایط تنش صادق نیست۰ نتایج این آزمایش نشان داد که شناسایی ارقام پر محصول با خصوصیات کیفی مطلوب در شرایط بهینه و تنش امکان پذیر است، چنانکه در این آزمایش ۷ ژنوتیپ متحمل به تنش دارای کیفیت نانوایی مطلوب در هر دو شرایط بهینه و تنش شناسایی شدند۰ همچنین، اگرچه ژنوتیپ های حساس به خشکی ممکن است در طی دوره های خشکی کیفیت نانوایی مطلوبی داشته باشند، اما عملکرد دانه آنها کاهش خواهد یافت۰

Keywords:

Baking quality , Bread wheat , Gluten index , Protein content and Terminal drought stress , تنش خشکی انتهایی , شاخص گلوتن , کیفیت نانوایی , گندم و میزان پروتئین.