پهنه بندی پتانسیل های اقلیمی کشت گندم دیم در استان آذربایجان غربی

شناخت اقلیم و بررسی نیازهای اقلیم شناختی گیاهان زراعی از مهمترین عوامل موثر در تولید است. با بررسی­های هواشناسی کشاورزی می­توان امکانات بالقوه اقلیمی را در مناطق مختلف مشخص و از آنها حداکثر بهره­برداری را نمود. نظر به اهمیتی که عوامل اقلیمی در تولیدات دیم داشته، همچنین به علت توانایی­های بالقوه دیم­زارهای استان آذربایجان غربی، بررسی جامعی براساس آمارهای بلندمدت عناصر اقلیمی انجام گرفت. برای انجام این مطالعه از سامانه­های اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پارامترهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از: احتمال وقوع بارش سالانه ۳۰۰میلی­متر و بیشتر، مقادیر بارش پاییزه، بهاره و ژوئن (خرداد) با احتمال وقوع ۷۵% ، احتمال وقوع دماهای مناسب (۱۴-۸ درجه سانتیگراد) در مرحله­ی جوانه­زنی گندم دیم، احتمال وقوع دمای حداکثر روزانه ۲۵درجه سانتیگراد و بیشتر در مرحله­ی گل­دهی و احتمال وقوع دمای حداکثر روزانه ۳۰ درجه سانتیگراد و بیشتر در مرحله­ی پر شدن دانه.  برای بررسی پارامترهای بارش از ۲۶ ایستگاه و پارامترهای دما از ۱۳ ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه استفاده گردید. برای دستیابی به تاریخ رسیدن به مراحل مختلف رشد گندم، از درجه- روزهای رشد (GDD)استفاده شد.      با  بهره­گیری از نیازهای رویشی (شرایط اقلیمی مطلوب) گندم دیم، لایه­های اطلاعاتی کلاسه­بندی و ارزش وزنی هرکدام از پهنه­ها مشخص شد. نهایتا با همپوشانی و تقاطع لایه­های اطلاعاتی به­روش « ارزش وزنی طبقه­بندی شده» مخدوم، نقشه­ی نهایی که پتانسیل­های اقلیمی را برای کشت گندم دیم در استان آذربایجان غربی نشان می­داد تهیه گردید. نتایج نهایی نشان­دهنده­ی این واقعیت است که نقش هر یک از عناصر اقلیمی بارش و دما، متناسب با مراحل مختلف رشد، در مناطق مختلف استان متفاوت است همچنین از طریق انطباق لایه­های موثر در فرایند کشت دیم گندم در محیط GIS، امکان شناخت میزان مطلوبیت مناطق جهت کشت این گیاه زراعی ارزشمند وجود دارد.

پهنه بندی پتانسیل های اقلیمی کشت گندم دیم در استان آذربایجان غربی Keywords:

پهنه بندی , پتانسیل اقلیمی , آذربایجان غربی , گندم دیم , GIS