ارزیابی عملکرد دانه و پایداری آن در ژنوتیپ های گندم دوروم در مناطق گرم و خشک کشور

به منظور شناسائی ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار گندم دوروم برای مناطق گرم و خشک کشور آزمایشی با ۱۸ ژنوتیپ برتر انتخابی به همراه دو شاهد (گندم دوروم رقم بهرنگ و گندم نان رقم چمران) در چهار منطقه خرم آباد، داراب، دزفول و اهواز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (۹۰-۸۹ و۹۱–۹۰)کشت و مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای عملکرد دانه داده های حاصل از هر یک از آزمایش ها به طور جداگانه مورد تجزیه واریانس ساده و سپس تجزیه واریانس مرکب قرارگرفت. با توجه به معنی دار شدن اثرمتقابل ژنوتیپ×سال، ژنوتیپ×مکان و ژنوتیپ×سال×مکان در تجزیه واریانس مرکب و به منظور بررسی دقیق تر اثر متقابل و بررسی وضعیت ژنوتیپ ها از لحاظ پایداری عملکرد، تجزیه AMMI انجام شد. رسم بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های DW-۸۹-۳، DW-۸۹-۴، DW-۸۹-۶، DW-۸۹-۸، DW-۸۹-۹، DW-۸۹-۱۰، DW-۸۹-۱۱، DW-۸۹-۱۳ و DW-۸۹-۱۵ کمترین فاصله را از مرکز بای پلات داشتند و با کمترین اثر متقابل با محیط، به عنوان ژنوتیپهایی با پایداری عملکرد بالا شناخته شدند. ژنوتیپ های DW-۸۹-۸ و DW-۸۹-۱۱ علاوه بر پایداری عملکرد، میانگین عملکرد بالاتری را نیز نشان دادند. از نظر صفات کیفی نیز نتایج بررسی ها نشان داد که ژنوتیپ های DW-۸۹-۸ و DW-۸۹-۱۱ از نظر شاخص های کیفیت به ویژه میزان پروتئین و درجه استخراج سمولینا نیز در حد شاهد دوروم و یا بالاتر از آن بودند.

Keywords:

AMMI , Durum wheat , Protein content , Semolina and Stability analysis , پایداری , پروتئین , سمولینا , گندم دوروم و AMMI.