اثر روشهای مصرف کلات آهن برعملکرد، اجزای عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب و میزان روغن دانه گلرنگ بهاره رقم گلدشت در شرایط کم آبیاری

به منظور بررسی اثر روشهای مصرف کود کلات آهن بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، روغن دانه و ترکیب اسیدهای چرب یک رقم گلرنگ بهاره گلدشت (IL-۱۱۱) تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی مزرعهای به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهددر دو سال زراعی ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ انجام شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری : آبیاری کامل (I۱ :آبیاری بر اساس تخلیه ۵۰ درصد رطوبت ظرفیت زراعی خاک) و کم آبیاری در مرحله گلدهی (I۲:آبیاری بر اساس تخلیه ۷۵ درصد رطوبت ظرفیت زراعی خاک) و عامل فرعی شامل کود کلات آهن (از منبع سکوسترین ۱۳۸) در هشت سطح که چهار سطح آن به صورت مخلوط با خاک با مقادیر (S۱ :صفر ، S۲: ۵۰، S۳: ۱۰۰ و S۴: ۱۵۰کیلوگرم در هکتار) و چهار سطح با غلظتهای (F۱: صفر ، F۲: ۱ ، F۳: ۲ و F۴: ۳ در هزار) بصورت محلولپاشی بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و آهن در هر دو سال آزمایش بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ تاثیر داشت. در آبیاری کامل با افزایش مصرف آهن، عملکرد دانه و روغن در هر دو سال آزمایش بطور معنیداری افزایش یافتند.با کاهش میزان رطوبت خاک تا ۷۵ درصد ظرفیت زراعی، بیشترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب به مقدار ۲۵۳۵ و ۱۰۴۲کیلوگرم درهکتار در سال اول، ۳۱۷۶ و ۱۴۴۰ کیلوگرم در هکتار در سال دوم در تیمار کودی محلولپاشی یک در هزار آهن بدست آمد. مقایسه میانگینها نشان داد که در هر دو سال آزمایش اضافه نمودن کود آهن دار به خاک در شرایط تنش رطوبتی باعث افزایش معنیدار میزان کل ماده خشک، شاخص برداشت و میزان روغن گلرنگ شد. در هر دو سال آزمایش سطوح محلولپاشی آهن موجب افزایش معنی دار اسید لینولئیک و کاهش اسید پالمیتیک در شرایط کمبود آب شد، در حالی که مصرف آهن در خاک بیشترین تاثیر را بر میزان اسیدهای چرب اولیئک و استئاریک دارا بود. نتایج این پژوهش نشان داد که با محلولپاشی یک در هزار آهن در سطح کم آبیاری (I۲F۲)عملکرد دانه و روغن به ترتیب ۷/۵۳ و ۲/۱۶۲ درصد در سال اول ۲/۲۹ و ۵/۷۳ درصد در سال دوم نسبت به تیمار ۱۵۰ کیلوگرم کلات آهن در هکتار افزایش یافت. به نظر میرسد که محلولپاشی در شرایط کمبود آب آبیاری در شرایط مشابه با اقلیم و خاک منطقه اجرای آزمایش میتواند اثر مثبتی بر افزایش عملکرد دانه و بهبود کیفیت روغن در گلرنگ (رقم گلدشت) داشته باشد.

Keywords:

Foliar application , Harvest index , Head , Oleic acid and Safflower , اسید اولئیک , شاخص برداشت , طبق , گلرنگ و محلول پاشی.