تقابل معر فت شناسی میر جا الباده و حاناتان زیتل اسمیت در مطالعات ادیان

هدف پژوهشگران در حوزه ادیان مقایسه ای فهم ادیان مبتنی بر توصیف صحیح و نه مبتنی بر توصیه و عقیده است. جنبه های هستی ختی, معرفت شناختی، روش شناختی و روش ها، چهار جنبهه به هم وابسته از مفاهیم بنیادین پژوهش آند. موقعیت های متفاوت هستی شناسی (توجیه واقعیت و دیدگاه پژوهشکر درباره جهان)، معرفت شناسی (توجیه معرفت)، روش شناسی (توجیه روش) و روش (عمل پژوهش)، گفتمان های متفاوتی را تولید می کنند که به فهم تازه ای در جهان ادیان منجر می شوند. نظریه های پژوهشی ریشه در مفروضات معرفت شناختی محققان دارند و هرچه در مواضع معرفت شناختی آنها بیشتر مداقه شود فهم و مقایسه نظریه ها و دیگر عناصر بنیادین پژوهش امکان پذیرتر خواهد بود. دو گفتمان متاخر که سهم بیشتری در نظام مندکردن رشته دانشگاهی تاریخ ادیان داشته، بر فضای دین پژوهی معاصر استیلا دارند، عبارت اند از: گفتمان پدیدارشناسی و هرمنوتیک خلق با مرجعیت بلامنازع میرچا الیاده و گفتمان روش مقایسه ای تاریخ مدار با عنوان «گذر از الیاده» به نمایندگی جاناتان زیتل اسمیت (۲۰۱۷-۱۹۳۸). هرچند آثار فراوانی در حوزه الیاده پژوهی هست ولی خوانش نظریات الیاده و اسمیت از منظر معرفت شناسی تازگی دارد. در ایران متاسفانه درباره زیتل اسمیت کار چندانی انجام نشده است و او به رغم اهمیت زیادی که دار همچنان در محافل دین پژوهی ناشناخته و غایب است.

Keywords:

معرفت شناسی ادیان , پدیدارشناسی دین , روش شناسی ادیان , دین پژوهی مقایسه ای