بررسی مبانی و دیدگاه های تربیتی گذران اوقات فراغت در رشد تفکر خلاق کودکان و نوجوانان

پیشینه و اهداف: افزایش اوقات فراغت و فراگیر شدن مسایل مربوط به آن امروزه دغدغه های جدید و فراوانی را برای خانواده ها و متصدیان امور علمی ، فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی در سراسر جهان آفریده است . ایران عزیز ما از این موضوع مستثنی نبوده و جامعه ی جوان ما به طور روز افزونی چالش های فراغتی را در جسم و روان خویش لمس می نماید. از این رو در کشورهای پیشرفته در کنار فعالیت های آموزش و پرورش رسمی در مدارس فرصت هایی را نیز در اختیار دانش آموزان قرار می دهند تا در ابعاد تربیتی و اجتماعی به رشد، علائق ، استعدادها و توانمندی های خود بپردازند و خود را برای یک زندگی شایسته شغلی و اجتماعی آماده سازند .حال در این پژوهش که عنوان آن «بررسی مبانی و دیدگاه های تربیتی گذران اوقات فراغت در پرورش تفکر خلاق کودکان و نوجوانان» است ، نظریات مکاتب تربیتی کلاسیک ، نظریه های رنسانس تا اوایل قرن نوزدهم ، نظریه های قرن نوزدهم و بیستم و نظریه های اسلام در مورد بازی ، تفریح و اوقات فراغت (با توجه به برداشتی که پژوهشگر از مفاهیم تئوریک آن ها می نماید) و تاثیر آن بر پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان مورد بررسی قرار می گیرد. روش ها: پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی است که با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوای تحلیلی توصیفی انجام گردیده است. در این مطالعه برای استخراج و تدوین مطالب از روش سه سو سازی استفاده گردید؛ یعنی مطالعه با بهره گیری از پژوهش های مربوط و مبانی نظری انجام شد . این روش تحقیق از نوع روش تحقیق نظری است که با روش تحلیل محتوا و با رویکرد کیفی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش های برداشت شده از کتب گوناگون و از طریق مطالعه کتابخانه ای بوده است. قلمرو تحقیق، کلیه منابع اصلی و دست اول و همچنین منابعی بوده است که دیگران به صورت نقد در خصوص آنها تدوین نموده و به زبان های انگلیسی و فارسی بوده است. در این مورد محقق به سراغ منابع اولیه و وکتاب ها، آثار و نوشته های دست اولی که به طور مستقیم و غیر مستقیم به موضوع اشاره نموده رفته است. بر اساس تحلیل منابع، یافته های پژوهش را ارائه داده است و در نهایت این یافته ها را مورد بحث قرار داده است . شیوه انتخاب منابع که مبنای تحلیل قرار گرفته است، عمدتا اصالت منبع ، موثق بودن و مرجعیت نویسنده یا نویسندگان بوده است. همچنین قابلیت دسترسی به منابع نیز وجهه نظر قرار گرفته است و در پایان به جمع بندی و نتیجه گیری بحث می پردازیم. یافته ها: از نظر این پژوهش مهم ترین کارکردهای اوقات فراغت عبارتند از: غنی سازی کیفییت اجتماعی ، رشد ابعاد مختلف فردی، تبدیل جامعه به مکانی دلپذیر برای زندگی ، پیشگیری از استفاده های ضد اجتماعی و بزهکارانه از وقت آزاد ، بهبود بخشی روابط میان گروهی و روابط بین نسل ها ، تقویت پیوندهای میان ساکنان محله و جامعه ، برطرف کردن نیازهای گروه های جمعیتی خاص ، کمک به حفظ سلامت اقتصادی و ثبات اجتماعی ، غنی سازی زندگی فرهنگی جامعه ، ارتقاء سلامت و امنیت اجتماعی. نتیجه گیری: از مباحث ایراد شده نتیجه گرفته می شود که در برنامه ریزی اوقات فراغت باید نکات اساسی را در نظر گرفت که عبارتند از : برنامه ریزی بر مبنای توجه به نیاز ، اولویت ها ، امکانات موجود ، مشارکت و همفکری ، مسئولیت پذیری ، پیش بینی اتفاقات احتمالی ، برنامه ریزی اقتصادی ، برنامه ریزی اجتماعی و سیاسی ، برنامه ریزی آموزش های غیر رسمی پیشنهاد می گردد از آن جائیکه خانواده اولین جامعه ای که کودکان و نوجوانان در آن رشد یافته و پرورش می یابند ، بررسی تاثیر آموزش خانواده در استفاده ی مفید از اوقات فراغت برای آنان بررسی شود.