آیا تعیین سطح زیان اقتصادی با استفاده از روش دلفی امکان پذیر است؟ مطالعه موردی زنجرک خرما Ommatissus lybicus

زنجرک خرما در سال های اخیر به صورت آفت کلیدی خرما در مناطق خرماخیز مطرح شده است. در حال حاضر مبارزه شیمیایی با استفاده از حشره کش ها و بدون توجه به جمعیت آفت و مسائل اقتصادی آن صورت می گیرد. هدف از انجام این پژوهش تعیین سطح زیان اقتصادی زنجرک خرما با روشی متفاوت از روش مرسوم است که سهل­تر و در عین حال با همان دقت باشد. برای این منظور از روش دلفی (Delphi method) یا سیستم خبرگی استفاده شد. این پژوهش در سه استان کرمان (بم)، فارس (فراشبند) و بوشهر (تنگه زرد) انجام شد. تعداد ۲۵ پرسشنامه در هر استان بین کارشناسان و کشاورزان توزیع شد. پرسشنامه­ها پس از تکمیل جمع­آوری شد. با توجه به نتایج حاصل از پرسشنامه اول، پرسشنامه دوم تدوین و مجددا مراحل تکرار شد. نتایج نشان می­دهد که به کمک روش دلفی نتایج باارزشی مانند توصیف متغیرهای فردی )سن نخلکاران، سواد، میزان تجربه، سطح باغ و مدیریت آفات باغ از نگاه باغداران( حاصل می­شود که در برنامه­ریزی برای مدیریت آفت می­تواند موثر باشد. اما در مورد داده­های کمی مانند تعیین زمان مبارزه شیمیایی با به پرسش گذاشتن تعداد آفت، میزان خسارت و درصد خسارت نمی­تواند نتایج دقیقی به­دست آورد چرا که این داده­ها در دسترس هستند و نباید روش دلفی به عنوان بهانه­ای برای عدم جمع­آوری چنین داده­هایی استفاده شود، در چنین مواردی تکنیک دلفی می­تواند به عنوان یک شیوه تکمیلی باشد.

Keywords:

روش دلفی , زنجرک خرما , سطح زیان اقتصادی , Ommatissus lybicus