فرهنگ لغات و اصطلاحات جدگالی- فارسی

ایران کشوری است که از دیرباز زبان ها و گویش های بسیاری در آن رواج داشته است، ولی با وجود این تنوع زبانی عمرپژوهش در باره زبان ها و گویش های ایرانی چندان طولانی نیست وهنوز برای بسیاری از زبان ها و گویش های ایرانی مطالعه علمی درخوری صورت نگرفته است که از جمله این زبان ها «جدگالی» است. جدگال یکی از اقوام هند و ایرانی است که در جنوب شرق ایران در مناطق چابهار، دشتیاری و حومه ساکن هستند، علاوه بر ایران بخشی از این قوم بزرگدر هند و بخشی در پاکستان و بخشی دیگر در کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عمان ساکن هستند. جدگال واژه ای بلوچی- ایرانی است که از دو بخش «جد» و «گال» ساخته شده است. این نام ترکیبی، به معنی کسی است که سخن یا زبانش با بقیه (بلوچ ها) فرق می کند و جداست. قوم جدگال زبان مستقلی دارد که به آن «جدگالی» یا «نم ری» میگویند. این زبان ریشه در سانسکریت دارد و از نظر واژگان و ساختار شبیه زبان سندی و از نظر واژگانی از زبان های دیگربویژه بلوچی تاثیر پذیرفته است. این زبان دارای ۵۷ حرف و ۵۶ واج است و خط مورد استفاده آن سندی است. یکی ازشیوه های معرفی یک زبان یا گویش، تدوین فرهنگ لغت برای آن است، فرهنگ نویسی یا فرهنگ نگاری یکی از حوزههای زبان شناسی است که به بررسی نحوه نگارش و تدوین فرهنگ ها می پردازد. کوشش اصلی در فرهنگ نویسی بر ایناست تا داده های مربوط به واژگان تا حد ممکن برای کاربران قابل دستیابی باشد. این پژوهش به منظور حفظ پیوستگیزبانی و فرهنگی قوم جدگال، شناخت هویت تاریخی این قوم به عنوان قومی ایرانی و ارتباط بیشتر گویش وران این زبان بازبان و ادبیات فارسی و تحکیم رابطه با هویت ملی و اقوام دیگر ایرانی، انجام گرفته است. این واژه نامه شامل ۶۰۰۰ واژهاست و این واژه ها از میان لغات محاوره وحتی کهن و منسوخ برگزیده و به عنوان کتاب با نام فرهنگ لغات و اصطلاحاتجدگالی- فارسی ارائه شده اند. در این پژوهش با شیوه های میدانی، پرسش و پاسخ و ضبط صدای گویش وران به شرح ومعنی لغات از جدگالی به فارسی، معادل لاتین آن ها وبررسی هر واژه از لحاظ دستوری پرداخته شده است.

Keywords:

فرهنگ نویسی , فرهنگ دوزبانه , اقوام ایرانی , زبان جدگالی , زبان فارسی