تاریخ نگاری مسلمانان با تاکید بر آرا و نظریات ولهاوزن

ولهاوزن الهی دان پروتستان بیشترین مطالعات خود را در قلمرو عهد عتیق، سامی شناسی و عهد جدید انجام داده است. او در پژوهش های خود به جای تکیه بر داده ها و اطلاعات غیرمتنی، مطالعه ا ی اسناد و متون را اساس قرار می داد و با رویکرد نقد تاریخی مطالعه تاریخ اسرائیل را از تحلیل منبع اسناد آغاز نمود، به نقد ادبی رسید و سرانجام به بازسازی تاریخی پرداخت. مساله پژوهش حاضر این است که آرا و نظریات ولهاوزن مشخصا درباره تاریخ نگاری مسلمانان چیست و چی تاثیری بر تاریخ نگاری مورخان اسلامی داشته است؟ نویسندگان با مطالعه ای آثار ولهاوزن و آثار پژوهش گران درباره وی به این نتیجه رسیدند که او اولین نظریه پرداز «نظریه مکتب» در تاریخ نگاری مسلمانان می‎باشد. ولهاوزن تاریخ اوایل اسلامی را محصول دو مکتب تاریخ نگاری محلی «مدینه» و «کوفه» می دانست. اولی از نظر آن برخوردار از صحت زمان در وقوع رویدادها و کم رنگ بودن تعصبات قبیله ای یا گروهی بود و دومی کاستی های جدی نسبت به زمان بندی رویدادها دارد، رجحان دیدگاه قبیله ای و محوریت بخشیدن به خلافت اسلامی در آن مهم می باشد در آثار او گرایش به عرب گرایی و امویان دیده می شود، خلافت دوره عثمان را آغاز حکومت امویان می دانست و می گفت حکومت عثمان یعنی حکومت امویان. آغاز فروپاشی امویان را در نبرد کربلا می دید. از دیدگاه او، این واقعه، مقاومت علیه امویان را به راه انداخت و قیام ایرانیان را در خراسان دلیل قاطع برای شکست نهایی امویان و پایان اشرافیت عرب تبیین می نمود.

Keywords:

ولهاوزن , نقد تاریخی , تاریخ اسرائیل , اسلام و تاریخ نگاری مسلمانان