کاربرد مدل Vikor در سنجش سطح توسعه یافتگی استان های ایران

آغاز موج استفاده از مدل های کمی در علوم اجتماعی طی دهه های ۱۹۶۰ توام با طرح مباحث تو سعه و تو سعه نیافتگی، کاربرداین روشها را در تعیین سطح توسعه یافتگی مناطق گسترش داد. از سوی دیگر توسعه و توسعه نیافتگی از جمله مباحثی استکه در بین برنامه ریزان مطرح است. در همین راستا وجود نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای که علاوه بر ویژگی های طبیعی،اقتصادی و اجتماعی، متاثر از سیاست ها و برنامه ریزی هاست، برنامه ریزان را بر آن داشته است که تکنیک ها و روش هایی را ابداعکنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی مناطق، بتوانند به شناخت و تحلیل یا عوامل نابرابری ها و تفاوت هایمنطقه ای دست یابند. هدف مقاله حاضر تعیین جایگاه استان های ایران ازنظر سطح توسعه با استفاده از مدل Vikor ا ست. باتوجه به اهمیت شتات ها و همچنین محدودیت دسترستی به آنها، ۴۰ متغیر که شامل شتات های کشاورزی (۶ مورد)،صنعتی (۳ مورد)، آموزشی (۹ مورد)، فرهنگی و اجتماعی (۶ مورد)، بهداشتی و درمانی (۸ مورد)، اقتصادی (۱ مورد) وشاخص های زیربنایی (۷ مورد) را که از سالنامه آماری کشور گردآوری شده، مور د برر سی قرار گرفته است. نتایج این پژوهشنشان داده است که بر اساس محاسبات انجام شده، به ترتیب استان های قم، چهارمحال و بختیاری و سمنان با ضریب (Q(i۰۸۸ / ۰ ، ۴۴۴ / ۰ و ۴۵۰ / ۰ رتبه های اول تا سوم از نظر س طح توسعه یافتگی را دارا می باشند. همچنین از نظر سطح توسعهیافتگی، ۱ استان توسعه یافته، ۱۹ استان درحال توسعه و ۱۰ استان نیز توسعه نیافته می باشند.

Keywords:

توسعه , توسعه یافتگی , روش های چند شاتصه , Vikor , استان های ایران