تجزیه ژنتیکی عملکرد دانه و برخی ویژگی های اگرو- مورفولوژیک لاین های برگزیده ذرت زودرس با استفاده از تجزیه دای آلل

اطلاعات جامع در مورد مبنای ژنتیکی وراثت برای برنامه های اصلاحی از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعه حاضر به صورت تلاقی دای آلل با استفاده از نه لاین برگزیده ذرت زودرس انجام شد. تعداد ۳۶ هیبرید حاصل از تلاقی­های دای آلل یک طرفه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، کشت و از نظر صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، درصد رطوبت دانه و درصد چوب بلال طی دو سال زراعی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب، تفاوت معنی داری را در سطوح احتمال یک و پنج درصد میان تلاقی ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی نشان داد. تجزیه دای آلل به روش چهارم گریفینگ نشان داد که در کنترل وراثت صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته و ارتفاع بلال، ژن هایی با آثار افزایشی و غیر افزایشی دخالت داشتند، در حالی­که در وارثت صفات وزن هزار دانه، درصد رطوبت دانه و درصد چوب بلال، فقط ژن های با اثر افزایشی نقش داشتند. برآورد نسبت بیکر نیز نشان داد که اثر افزایشی ژن ها نقش بیش­تری در کنترل صفات وزن صد دانه، درصد چوب بلال، ارتفاع بوته، درصد رطوبت دانه، ارتفاع بلال و عملکرد دانه داشت. مطلوب ترین ترکیب شونده های عمومی برای عملکرد دانه، دو لاین NK۷۹ و KE ۷۷۰۰۸/۱ بودند، در حالی­که ترکیب پذیری خصوصی هیبریدهای KE ۷۷۰۰۵/۲×K ۱۲۶۳/۱ و KE ۷۶۰۰۹/۳۱۱×K ۱۲۶۴/۵-۱ برای عملکرد دانه مثبت و معنی دار بود. به­طور کلی نتایج به­دست آمده از ترکییب پذیری عمومی و خصوصی نشان داد که استفاده از لاین های مورد مطالعه در برنامه های به نژادی برای اصلاح عملکرد دانه می­تواند امیدبخش باشد.

Keywords:

اجزای عملکرد دانه , ترکیب پذیری , تنوع ژنتیکی , نسبت بیکر , وراثت پذیری