کاربرد شاخص فاصله ژنوتیپ-ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) در گزینش ژنوتیپ های برتر جو در منطقه گرم و خشک داراب
Publish place: Journal of Crop Breeding، Vol: 14، Issue: 44
Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 213
This Paper With 12 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JCB-14-44_006
تاریخ نمایه سازی: 19 دی 1401
Abstract:
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: جو به عنوان یکی از گیاهان زراعی مهم بعد از گندم، ذرت و برنج میباشد. جو منبع غذایی بسیار خوبی برای انسان است و از آن برای تغذیه دام نیز استفاده میشود. هدف از این تحقیق، ارزیابی و انتخاب ژنوتیپ های برتر با عملکرد دانه بالا و خصوصیات زراعی مطلوب و همچنین بررسی کاربرد شاخص MGIDI در انتخاب ژنوتیپ های برتر جو بر مبنای صفات مختلف مورفو-فنولوژیک در منطقه گرم و خشک جنوب فارس بود.
مواد و روش ها: بهمنظور گزینش ژنوتیپ های برتر جو در مناطق جنوبی استان فارس با استفاده از شاخص MGIDI، تعداد ۱۰۸ لاین خالص در قالب طرح حجیم شده بدون تکرار آگمنت همراه با چهار ژنوتیپ شاهد (نوروز، اکسین، نوبهار و WB-۹۷-۱۱) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس (ایستگاه داراب) طی سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ ارزیابی شدند. شاخص MGIDI برای انتخاب ژنوتیپ های برتر با استفاده از ۱۳ صفت مورفو-فنولوژیک محاسبه شد. این صفات شامل عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن سنبله، وزن هزار دانه، تراکم سنبله، طول دوره پر شدن دانه، طول پدانکل، طول ریشک، طول سنبله، ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد روز تا رسیدگی بود.
یافته ها: با توجه به نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری بین لاینهای مورد مطالعه برای همه صفات (به جزء طول ریشک و وزن هزاردانه) در سطوح احتمال پنج و یک درصد مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین لاین ها و شاهدهای آزمایش در همه صفات (به جزء طول پدانکل) وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل ها برای ۱۳ صفت مورد بررسی، پنج عامل پنهانی را شناسایی کرد که ۲/۸۰ درصد از تنوع کل دادهها را توجیه نمود. بر مبنای شاخص MGIDI ژنوتیپ های L۱۱۰، L۹۹، L۸۸، L۵۱، L۵۶، L۱۰۸، L۶۳، L۳۳، L۵۰، L۱۱۲، L۵۲، L۳۶، L۲۰، L۶۹، L۶۸، L۹۴ و L۳۵ به ترتیب با کمترین مقدار این شاخص جزء برترین ژنوتیپها بودند. بیشترین و کمترین مقدار درصد دیفرانسیل گزینش شاخص MGIDI بهترتیب مربوط به صفات عملکرد دانه (۱۱/۵ درصد) و وزن هزار دانه (۳/۶۲- %) بود. نتایج نشان داد که مقدار پایین صفات تعداد دانه در سنبله و وزن سنبله و مقدار بالای تعداد سنبله در متر مربع عامل موثر در انتخاب ژنوتیپهای برتر با استفاده از عامل اول بود که بر مبنای این عامل ژنوتیپ های L۲۰، L۹۴، L۱۱۰ و L۸۸ برتر بودند. در عامل دوم، بالا بودن مقدار صفات تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد دانه و طول دوره پر شدن عامل اصلی انتخاب ژنوتیپها بود و بر مبنای این عامل ژنوتیپ L۱۱۲ برتر بود. عامل سوم ژنوتیپها را بر اساس مقدار بالای هر دو صفت ارتفاع بوته و طول پدانکل گزینش کرد که ژنوتیپهای L۸۸ و L۹۴ براساس عامل سوم ایده آل بودند. عامل چهارم ژنوتیپ ها را بر اساس طول ریشک و طول سنبله بالا گزینش کرد (ژنوتیپ L۳۳ برتر بود) و عامل پنجم ژنوتیپ های با طول دوره ظهور سنبله و وزن هزار دانه پایین را انتخاب کرد و بر اساس این عامل ژنوتیپهای L۵۰، L۳۵ و L۵۱ ایدهآل بودند.
نتیجه گیری: درکل نتایج نشان داد که هیچکدام از عاملها، نتوانستند ژنوتیپ های برتر را بر اساس مقدار ایده آل همه صفات درونی خود دسته بندی نمایند. به همین دلیل نهایتا ژنوتیپ هایی انتخاب شدند که کمترین مقدار MGIDI را داشته و علاوه بر آن، عملکرد دانه آنها از متوسط عملکرد دانه ژنوتیپ های انتخاب نشده بالاتر بود. بنابراین، در بین ژنوتیپ های انتخابی با استفاده از شاخص MGIDI، ژنوتیپ های L۹۹، L۸۸، L۵۱، L۵۶، L۱۰۸، L۶۳، L۲۰، L۶۹ و L۹۴ جزء ژنوتیپ های برتر در این تحقیق بودند. از طرفی اثبات کارایی و توسعه شاخص جدیدی مثل MGIDI نیاز به تحقیقات بیشتری در سایر گیاهان دارد.
Keywords:
Factor analysis , Morpho-phenological traits , Selection differential , Warm climate , اقلیم گرم , تجزیه به عامل ها , دیفرانسیل انتخاب , صفات مورفو- فنولوژیک
Authors
افسانه شیرزاد
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
علی اصغری
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
حسن زالی
Crop and Horticultural Science Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Darab, Iran
امید سفالیان
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
حمید رضا دوست چمن آباد
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :