بررسی لاین های پیشرفته جهش یافته کلزا در مناطق سرد ایران

در این تحقیق ۲۲ لاین جهش یافته کلزا و والدین آنها به همراه سه رقم رایج در چهار منطقه کرج، مشهد، کرمانشاه و اصفهان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی ۹۴-۹۵ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب بیانگر وجود تفاوت معنی دار ژنوتیپ ها از لحاظ صفات تعداد روز تا شروع و خاتمه گلدهی، طول دوره گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی و عملکرد روغن بود. همچنین صفات مورد بررسی تحت تاثیر معنی دار محیط قرار گرفتند. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در مناطق کرج، مشهد، کرمانشاه و اصفهان به ترتیب ۳۰۲۵، ۴۰۹۶، ۵۱۱۱ و۲۹۰۶ کیلوگرم در هکتار تعیین گردید. ژنوتیپ های Z-۸۰۰-۳، Z-۹۰۰-۸ و T-۹۰۰-۵ به ترتیب با میانگین تعداد ۲۴۵، ۲۴۴ ،۲۴۵ روز تا رسیدگی در زمره ژنوتیپ های زودرس قرار داشتند. افزون بر این لاین  Z-۹۰۰-۸با تولید ۴۳۴۲ کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه را در بین جهش یافته های رقم زرفام در چهار مکان به خود اختصاص داد. در بین جهش یافته های طلایه بیشترین عملکرد دانه درلاین های T-۸۰۰-۶ با عملکرد ۴۱۰۲ کیلوگرم دانه در هکتار مشاهده شد. در بین جهش یافته های رقم اکسپرس بیشترین عملکرد در لاین Exp-۸۰۰-۱ با تولید ۴۰۸۳ کیلوگرم نسبت به رقم مادری به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس مرکب و رتبه بندی عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ Z-۹۰۰-۸ با متوسط ۴۳۴۲ کیلوگرم دانه در هکتار و کمترین میانگین رتبه معادل ۷/۵ و واریانس رتبه ۵/۷ به عنوان رقم سازگار مناسب برای کشت در مناطق سرد می باشد.

Keywords:

تجزیه مرکب , کلزا , عملکرد دانه , جهش یافته , روغن