تعیین توزیع فصلی وقوع بارش ماهانه در برخی از ایستگاه های باران سنجی استان اردبیل با استفاده از روش آمار دورانی

مقدمه و هدف: ارزیابی توزیع زمانی بارش در ماه های مختلف سال می تواند در تعیین رژیم بارش و یا خشکسالی مورد استفاده قرار گیرد. شاخص فصلی بودن به توزیع بارش در ماه های مختلف سال می پردازد و آمار دورانی برای ارزیابی داده هایی با الگوی وقوع متفاوت در یک بازه زمانی به کار می رود. در روش آمار دورانی، زمان وقوع رویداد بر اساس زاویه در مقیاس بازه رویداد مورد مطالعه تعیین می شود. مواد و روش ها: هدف پژوهش حاضر، محاسبه شاخص فصلی بودن بارش، با استفاده از روش آمار دورانی در ۲۸ ایستگاه باران سنجی وزارت نیرو استان اردبیل در طول دوره آماری ۳۰ ساله است. بر اساس روش آمار دورانی شاخص فصلی بودن مقادیر بارش ماهانه، انحراف استاندارد و انحراف استاندارد در ماه محاسبه شد. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده مقدار شاخص فصلی بودن در ۸ ایستگاه باران سنجی پل الماس، کوزه تپراقی، نیر، لای، سرعین، سیاه پوش، نئور و یامچی بیش تر از یک است، به عبارتی وقوع بارش در این ایستگاه ها کاملا فصلی است. هم چنین نتایج نشان داد که ارتباطی میان مقادیر متوسط بارش سالانه و شاخص فصلی بودن وجود ندارد. بر اساس مقادیر شاخص فصلی بودن می توان دوره های مرطوب و نیز توزیع زمانی وقوع بارش در ماه های مختلف سال را تعیین نمود، هم چنین شاخص فصلی بودن در تعیین تداوم خشکسالی ها کاربرد دارد. نتیجه گیری: در محاسبه شاخص فصلی بودن با استفاده از آمار دورانی، توزیع ماهانه و فصلی مقادیر بارش را در طول سال بیان می کند. علاوه بر این، محاسبه عددی شاخص مذکور در یک دوره طولانی مدت می تواند درک جامع تری از توزیع بارش ارائه دهد. تعیین توزیع زمانی مقادیر بارش در ماه ها و فصول مختلف سال امکان پیش بینی تغییر در بیلان آب، تعیین الگوی کشت و یا در مقیاس زمانی کوچک تر پیش بینی سیلاب و خشکسالی را فراهم نماید.

Keywords:

Directional statistics , Distribution pattern , Occurrence pattern , Precipitation concentration , Seasonal precipitation , الگوی توزیع , آمار جهت دار , بارش فصلی , تمرکز بارش , توزیع فصلی