تحلیل شاخص های خشکسالی و بارش استاندارد شده در مراکز شهرهای استان اردبیل

هدف از مطالعه حاضر، تحلیل شاخص های خشکسالی بارش برای پیش بینی و کاهش اثرات منفی آن در استان اردبیل بوده است که از نظر نوع تحقیق، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی محسوب می گردد. داده ها با استفاده از روش اسنادی گردآوری شد. بر همین اساس، اطلاعات میانگین بارندگی و میانگین دما به صورت ماهانه در ایستگاه های سینوپتیک اردبیل، گرمی، پارس آباد، مشکین شهر و خلخال در استان اردبیل در بازه زمانی (۲۰۱۶-۱۹۹۶) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. جهت تحلیل داده ها در هرکدام از ۵ ایستگاه سینوپتیک استان، شاخص­ های SPI و CZI، از نرم افزارهای Dip و Dic، استفاده شد. سپس پهنه بندی خشکسالی در دو مقیاس ۶ و ۱۲ ماهه، از درون­یابی IDW، در نرم­افزار Arc Gis، انجام گرفت. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از قواعد اگر - آنگاه در نرم افزار MATLAB، در تلفیق شاخص های خشکسالی در رشته اقلیم ­شناسی می­باشد. نتایج به دست آمده نشان داد که خشکسالی های خیلی شدید در مقیاس ۱۲ ماهه کم­تر از مقیاس ۶ ماهه رخ داده ­است و در هر ۵ ایستگاه مورد مطالعه، تعداد خشکسالی­ های متوسط، بیش تر از خشکسالی ­های شدید و خیلی شدید بوده ­است. همچنین بیش ترین درصد فراوانی خشکسالی در شهرستان اردبیل و کم­ترین آن در ایستگاه گرمی مشاهده گردید. مقایسه­ دو شاخص مذکور نشان داد که عملکرد آن­ها اختلاف چندانی با هم ندارد؛ اما مشخص گردید که شاخص SPI، بهتر از شاخص CZI، می­تواند تعداد خشکسالی ­ها را آشکار نماید.

Keywords:

شاخص خشکسالی بارش , ایستگاه سینوپتیک , شهرهای استان اردبیل