مدلسازی آشیان بوم شناختی افعی های کوهستانی تبار راده ای (Raddei) در ایران، قفقاز و شرق ترکیه

افعی های کوهستانی جنس مونتی ویپرا (Montivipera) به طور کلی، و گونه های تبار Raddei به طور خاص، نمونه های ویژه ای از بوم زادی جدید (Neo-endemism) در فلات ایران، آناتولی و قفقاز هستند. با توجه به چالش های پیش روی حفاظت از گونه های مذکور، تعیین زیستگاه های مطلوب آنها، به منظور اتخاذ رویکردهای حفاظتی مناسب، ضروری است. به این منظور آشیان بوم شناختی هر گونه بر اساس چهار الگوریتم مدل تعمیم یافته خطی، مدل تعمیم یافته ارتقایی، جنگل تصادفی و بیشینه بی نظمی مدلسازی و در قالب یک مدل اجماعی بررسی شد. همچنین، با استفاده از یک رویکرد تجزیه به مولفه های اصلی، جدایی آشیان بوم شناختی گونه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل پراکنش گونه ها با (Area Under the Curve, AUC) و (True Skills Statistics, TSS) بالاتر از ۰/۹ عملکرد پیش بینی بالایی دارند. گونه های تبار Raddei الگوهای متفاوتی از اشغال آشیان بوم شناختی را نشان داده و بیشترین تمایز در گرادیان متغیرهای تغییرات فصلی درجه حرارت، بارش سالانه و تنوع ناهمواری ها دیده شد. دو گونه افعی لطیفی و افعی کوهرنگی، با وجود فاصله جغرافیایی زیاد، بیشترین میزان مشابهت و هم پوشی آشیان بوم شناختی را نشان دادند. با توجه به پراکنش و انعطاف پذیری تکاملی محدود افعی های کوهستانی در مناطق کوهستانی البرز و زاگرس، طرح ریزی اقدامات مدیریتی جهت کاهش عوامل تهدید کننده بقای طولانی مدت این گونه ها امری ضروری است.

Keywords:

Habitat suitability modeling , Niche conservatism , Evolutionary flexibility , Conservation planning , مدل سازی مطلوبیت زیستگاه , نگهداشت آشیان بوم شناختی , انعطاف پذیری تکاملی , طرح ریزی حفاظت