بررسی آلودگی سرب ناشی از تردد بر تنوع زیستی مناطق خشک (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده کالمند بهادران – یزد)

منطقه حفاظت شده کالمند بهادران با مساحتی حدود 255 هزار هکتار در فاصله 30 تا 105 کیلومتری جنوب شرقی یزد در حاشیه جاده یزد- کرمان واقع شده است. جاده یزد-کرمان با عبور از این منطقه حفاظت شده آن را به دو منطقه کالمند و بهادران تفکیک کرد. آلاینده ها از جمله فلزات کمیاب به دلیل غیر قابل تجزیه بودن و آثار زیانبار فیزیولوژیک بر جانداران در غلظت های کم، حائز اهمیت ویژه هستند. سرب حاصل از سوخت وسایل نقلیه به عنوان مهمترین و بیشترین منبع آلوده کننده محیط ذکر گردیده است. نمکهای سرب از راه اگزوز خودروها وارد محیط زیست می شود. هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر جاده و غلظت سرب بر پناهگاه حیات وحش کالمند بهادران است. در این مطالعه 7 ترانسکت برای نمونه برداری در نظر گرفته شده است که در هر ترانسکت، نمونه برداری از خاک با استفاده از یک بیلچه چوبی از سطح غبار جاده و در فواصل 10، 50 و 100 متر در هر دو سمت چپ و راست جاده انجام شده است. طبق روش استاندارد بین المللی (11466 ISO) هضم شیمیایی نمونه ها صورت گرفت و برای بررسی اثرات آلودگی سرب از دستگاه طیف سنجی جذب اتمی استفاده شده است. با توجه به مقدار p value بدست آمده از آزمون آنووا در مقایسه میانگین غلظت سرب در غبار سطح جاده با خاک حاشیه جاده که برابر با p = 0 < 0.05 است، می توان نتیجه گرفت غلظت سرب در غبار سطح جاده با خاک حاشیه جاده تفاوت معنا داری دارد. همچنین این مقدار برای مقایسه میانگین غلظت سرب موجود در غبار و خاک حاشیه ترانسکت ها در طول جاده p = 0.31 بدست آمده است که نشان می دهد تفاوت معنا داری بین غلظت سرب اندازه گیری شده در ترانسکت ها وجود ندارد. با توجه به تنوع گیاهی و جانوری محدوده مورد مطالعه، غبار کف جاده به عنوان منشاء سرب، زیانبار است. علاوه بر آن خطر تصادف با حیات وحش و آلودگی صوتی و نوری نیز از عوامل مهم کاهش تنوع زیستی در این منطقه محسوب می شود.

Keywords:

منطقه حفاظت شده کالمند بهادران , جاده , آلودگی سرب , جذب اتمی