شبیه سازی آینده تغییرات مکانی و زمانی کاربری و پوشش اراضی در مناطق خشک (مطالعه موردی: دشت میناب)

در این تحقیق به شبیه سازی کاربری های موجود در دشت میناب با استفاده از روش ترکیبی CA-Markov پرداخته شد. بدین منظور نقشه کاربری اراضی برای سال های ۱۳۷۹، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۹ با استفاده از تصاویر ماهواره لندست با روش طبقه بندی حداکثر احتمال تولید گردید و بعد از ارزیابی مدل، نقشه کاربری برای سال ۱۴۰۹ و ۱۴۱۹ با استفاده از روش ترکیبی CA-Markov پیش بینی شد. تجزیه وتحلیل الگوهای تغییرات کاربری در دشت میناب نشان داد که در طول دوره آماری ۱۳۷۹-۱۳۹۹در سطح کاربری های این منطقه تغییرات چشمگیری رخ داده است. به طوری که در طول این دوره ۲۰ ساله مساحت کاربری های کشاورزی، مناطق شهری و انسان ساخت، شوره زار و مراتع و اراضی بایر به ترتیب از ۹۱/۳۸، ۹۹/۲۵، ۰۹/۲۰ و ۱۵ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۷۵/۴۰، ۰۲/۴۰، ۴۴/۱۲ و ۸۰/۶ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده است. ارزیابی مدل با استفاده از شاخص کاپای بالای ۹۰% نشان دهنده دقت بالای مدل برای پیش بینی کاربری هاست. پیش بینی تغییرات در سال ۱۴۰۹ و ۱۴۱۹ نشان می دهد که کاربری زمین های کشاورزی و مناطق شهری و انسان ساخت به ترتیب با میزان ۰۵/۰ و ۳۹/۰ درصد در حال افزایش می باشند که از سمت شرق دشت به سمت غرب آن در حال پیشروی هستند؛ این درحالی است که کاربری ها ی شوره زار، مراتع و اراضی بایر در مجموع با میزان ۴۴/۰ درصد در حال کاهش است که این کاهش بیشتر در سمت غرب و شمال غرب این دشت قابل رویت است. در پایان از مهمترین راهکارهای اجرایی برنامه ریزان و مسئولان برای جلوگیری از تغییر کاربری و در نهایت تخریب اراضی در این منطقه، می توان به اصلاح الگوی کشت، روش های نوین آبیاری، تغذیه بستر این دشت و حفظ و احیای پوشش گیاهی بومی اشاره نمود.

Keywords:

دشت میناب , پیش بینی , کاربری اراضی , ضریب کاپا , سلول خودکار-زنجیره مارکوف