بررسی اثر مدیریت چرای دام بر ویژگی های عملکردی خاک و ساختاری اکوسیستم مراتع کوهستانی خوی

در پژوهش حاضر، اثر مدیریت چرای دام بر روی ویژگی های عملکردی و ساختاری اکوسیستم در مراتع کوهستانی خوی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی این ویژگی ها، سه سایت مدیریتی دام با شدت های چرایی سبک (مرجع) ، متوسط و سنگین در مراتع دیزج بطچی خوی در استان آذربایجان غربی انتخاب شدند. در هر یک از مناطق مذکور با استفاده از روش تصادفی- سیستماتیک در امتداد ترانسکت ۵۰ متری لکه های اکولوژیک از هریک از فرم های رویش گراس، بوته، فورب و ترکیبی و فضای بین لکه ای (خاک لخت) انتخاب و از هر یک از لکه ها ۵ تکرار جهت امتیازدهی به هر یک از شاخص های ۱۱ گانه خاک بر حسب دستورالعمل روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم انداز در نظر گرفته شد شامل؛ پوشش سطح خاک، یقه گیاهان، پوشش نهانزادان، لاشبرگ، وهمچنین منشا لاشبرگ، شکنندگی پوسته خاک، شدت و نوع فرسایش، میزان لاشبرگ ترکیب شده با خاک، میکرو توپوگرافی سطح خاک، مقاومت پوسته سطح خاک در برابر رطوبت و بافت خاک بودند. در امتداد ترانسکت برداشت داده ها و اندازه گیری شاخص های ساختاری طول و عرض لکه های اکولوژیک انجام شد. در نهایت با استفاده از نرم افزار LFA سه شاخص عملکردی خاک مراتع شامل پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی برای هر یک از لکه ها و فضای بین لکه ای به دست آمد. نتایج مقایسه آماری میانیگن شاخص های مختلف نشان داد که افزایش شدت چرا باعث تغییر در ویژگی های ساختاری و عملکردی می شود و مناطق مختلف چرایی با یکدیگر از نظر ویژگی­های مورد مطالعه باهم دارای تفاوت معنی داری بوده که این تفاوت در تیمارهای چرایی سبک و متوسط جزئی است. به عبارتی افزایش شدت چرا باعث تخریب لکه های اکولوژیکی شده و فاصله بین لکه­ها افزایش یافته و تخریب لایه سطحی خاک باعث افزایش فرسایش خاک و در نتیجه کاهش ویژگی های عملکردی را به دنبال داشته است. به طوری که اختلاف میانگین ویژگی های پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر سایت چرایی کم با متوسط برابر ۰۵/۳، ۵۸/۴ و ۹/۶ بوده در حالی که اختلاف میانگین این ویژگی ها در سایت های چرایی کم و سنگین به ترتیب برابر ۲۶/۳، ۷۵/۱۶ و ۹۶/۴۹ است.

بررسی اثر مدیریت چرای دام بر ویژگی های عملکردی خاک و ساختاری اکوسیستم مراتع کوهستانی خوی Keywords:

شاخص های سطح خاک , دیزج بطچی , عملکرد خاک , ساختار اکوسیستم , شدت چرا