بررسی کمی و کیفی علوفه در ۳۶ جمعیت از گونه Festuca arundinacea Schreb. بمنظور معرفی ارقام مناسب برای اصلاح مراتع و تولید علوفه در چراگاههای مناطق سردسیری استان اردبیل

به منظور دستیابی به جمعیت های پرمحصول با کیفیت بالای علوفه در فستوکای بلند، تعداد ۳۶ جمعیت در قالب طرح لاتیس سه گانه در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ در شرایط آبی در ایستگاه تحقیقات اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی،  شامل عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، تاریخ ظهور خوشه و نیز صفات کیفی ارزیابی شده با استفاده از دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک (NIR)، قابلیت هضم، قندهای محلول در آب، پروتئین خام، خاکستر کل، درصد دیواره سلولی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که غیر از درصد خاکستر در سال اول، بین جمعیتهای مورد مطالعه از نظر سایر خصوصیات بررسی شده اختلاف در سطوح احتمال ۱ و ۵ درصد معنی دار بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد، که اثر ژنوتیپ برای کلیه صفات به استثناء درصد خاکستر و اثر متقابل ژنوتیپ در سال برای عملکرد علوفه، تاریخ خوشه دهی و درصد خاکستر معنی دار بود. مقایسه میانگین داده های دو سال نشان داد که جمعیت های VIII (روسیه)، ۷۸۲۰۲۶ (شهرکرد) و ۶۰۰۷۵ (توانکش) به ترتیب با ۷۶/۵ ، ۳۲/۵ و ۵/۵ تن علوفه خشک در هکتار بالاترین عملکرد علوفه را به خود اختصاص دادند، بنابراین درصورت یکنواختی در زمان ظهور خوشه می توان از جمعیت های فوق بعنوان والدین ارقام ترکیبی استفاده نمود. از نظر ارتفاع بوته ژنوتیپ های ۶۰۰۷۵ (توانکش) و ۶۰۰۶۶ (بروجن) به ترتیب بیشترین و کمترین ارتفاع بوته را داشتند. از نظر تاریخ ظهور خوشه ژنوتیپ های ۴۱۸ (استرالیا) دیررس و ۱۳۱۷ (بانک ژن ایران) زود رس ترین بودند. ژنوتیپ های ۶۰۰۷۱ (بروجن) و ۰۷۸ (آمریکا) از بالاترین درصد قابلیت هضم برخوردار بودند. ضریب همبستگی بین قابلیت هضم و درصد قندهای محلول در آب مثبت و معنی دار بود. این دو صفت با درصد ADF همبستگی منفی و معنی دار داشتند. تاریخ ظهورخوشه با صفات عملکرد علوفه و ارتفاع بوته رابطه منفی و معنی دار داشت. در حالی که، همبستگی بین عملکرد علوفه و صفات قابلیت هضم و قندهای محلول در آب، کم و ناپایدار بود. با توجه به نتایج بدست آمده جمعیت های VIII (روسیه)، ۷۸۲۰۲۶ (شهر کرد) و ۶۰۰۷۵ (توانکش) از لحاظ تولید علوفه و ۶۰۰۷۱ (بروجن) و ۰۷۸ (آمریکا) از نظر کیفیت علوفه، جمعیتهای برتر برای اصلاح مراتع و تولید چراگاه در مناطق استپی شمال غرب کشور معرفی شدند.

Keywords:

فستوکای بلند , عملکرد علوفه , فاکتورهای کیفیت , همبستگی