مطالعه ی ریزریخت شناسی دانه ی گرده و بذر گیاه پنج انگشت (Vitex angus-castus) در استان گلستان

امروزه خطرات مختلفی از جمله خشکسالی ، چرای بیش از حد دام، برداشت بیش از حد گیاهان، ذخایر ژنتیکی این گیاهان را در خطر انقراض قرار داده است ؛ از این رو مطالعات سیستماتیکی بر روی گونه های مختلف گیاهی امری لازم بنظر می رسد. در این مطالعه ریزریخت شناسی دانه ی گرده و بذر نمونه های گیاه پنج انگشت (Vitex angus-castus) واقع در دو روستای قازانقایه و قوشه تپه در شهرستان مراوه تپه ، واقع در شرق استان گلستان مورد مطالعه قرار گرفت . نمونه های گیاه پنج انگشت براساس فنولوژی درختچه در منطقه جمع آوری و اطلاعات و جزئیات دقیق نمونه های هر منطقه ثبت شد. دانه گرده توسط دستگاه میکروسکوپ نوری (LM) و میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM)، و ۲۰ دانه از جمعیت های جمع آوری شده از دو روستا، بوسیله ی لوپ و میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که تمام دانه های گرده در هر دو جمعیت ، دارای سه شیار هستند؛ شکل گرده در جمعیت های قازانقایه کروی کشیده با اندازهی کوچک و در قوشه تپه نیمه کشیده با اندازهی بزرگتر می باشند. دانه ی این گیاه از نظر شکل همه بادامی شکل بوده و بین جمعیت ها تفاوت وجود ندارد؛ ولی از نظر تزیینات خارجی دانه ، در جمعیت قازانقایه سطح دانه حفرهدار است درحالی که در جمعیت های قوشه تپه سطح دانه چروکیده و مخطط است . بنابراین دانه های جمعیت های مورد بررسی از لحاظ اندازه و تزئینات سطح خارجی از یکدیگر متمایز می شوند. دادههای این تحقیق می تواند اطلاعات پایه ای را جهت بررسی و حفاظت بیشتر این گونه ی در خطر انقراض قرار دهد.

Keywords:

گرده , دانه , Vitex , گلستان