بررسی نقش هویت کالبدی المان های شهری بر زیباسازی و ارتقای کیفیت بصری فضاهای عمومی شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه چهار شهر شیراز)

المان هویت واحدی است که شخص می تواند به وسیله آن یک مکان را به عنوان مکانی متمایز از سایر مکان ها شناخته وبازشناسایی کند. المان شهری در تعریف شخصیت عملکردی فضاهای شهری نقش مهمی ایفا می کند و در چگونگی روحیه شهر و مردمموثر است . این پژوهش با اهدف شناسایی المان های زیباشناختی، کمیت و کیفیت عوامل هویتی و مظاهر تشخیص آنها در زیبا سازی وهویت بخشی به منطقه شهری با بکارگیری قابلیت GIS (سامانه اطلاعات جغرافیایی) صورت پذیرفت. در این مطالعه منطقه چهار شهرداری شیراز بعنوان جامعه هدف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات، میدانی و با استفاده از ابزار ها ی مثل دستگاه GPS، اسناد و سوابق المان های زیباشناختی بوده است. در این مطالعه از نرم افزار های مانند Arc GIS, Excel و Google earth استفاده شده است. در این ارزیابی ۳۶ المان شهری در محدوده منطقه چهار شناسایی شد که به همراه مشخصات توصیفی و کیفی آنها لایه مکانی المان های حجمی منطقه تهیه گردید. در مرحله پایانی این پژوهش چگونگی هویت المان ها در سطح منطقه در زیبایی وهویت بخشی به منطقه سه، مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفت. نتایج نشان می دهد ۱ المان دارای دو ویژگی هویتی هستند، ۵ المان دارایسه ویژگی هویتی هستند، ۱۰ المان دارای چهار ویژگی هویتی هستند، ۶ المان دارای پنج ویژگی هویتی هستند، ۱۲ المان دارای ششویژگی هویتی هستند و ۲ المان تقریبا دارای هفت ویژگی هویتی هستند. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد، ۸۳ درصد المان هایبیش از ۴ مولفه هویتی را دارند و این نکته امیداور کننده است ولی نکته نگران کننده این است که این المان ها بیشتر در دهه هایگذشته ساخته شده است و هیچکدام در دهه اخیر ایجاد نشده است. به عبارتی این المان ها در بررسی از نظر مولفه های ذکر شده، دارایاکثر مصادیق برشمرده خصوصا تاریخی بودن، متمایز بودن و طراحی، فرم و معماری خاص هستند. همچنین دارای برخی مولفه های عینیو ذهنی از جمله نظم، مقیاس و همنشینی مناسب آن در مکان، حس وحدت، آرامش، معنویت، خاطره انگیزی، سرزندگی، اصالت و ...است. ۱۷ درصد المان ها، دارای کمتر از ۳ مولفه ای هویتی دارند و این موضوع که می بایست مورد توجه طراحان و متخصصان قرار بگیرد.

Keywords:

المان های حجمی , سیستم اطلاعات جغرافیایی , منطقه چهار شهرداری شیراز , پایگاه داده های مکانی