ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های امیدبخش عدس دیم با روش های پارامتری و ناپارامتری

شناسایی ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا و سازگاری به دامنه گسترده­ای از محیط ها، یکی از هدف­های عمده در برنامه­های به ­نژادی گیاهان زراعی می­باشد. پژوهش اخیر در قالب آزمایش های چندمحیطی شامل ۱۶ ژنوتیپ امیدبخش عدس در چهار منطقه گچساران، خرم آباد، مغان و ایلام، طی دو سال زراعی و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. با توجه به معنی دار بودن برهمکنش ژنوتیپ و محیط، تجزیه پایداری به روش­های پارامتری و ناپارامتری در هشت محیط انجام شد. ژنوتیپ های پایدار بر مبنای ضریب تغییرات محیطی، عملکردی کمتر از میانگین داشتند. در رابطه با آماره های رگرسیون و انحراف از رگرسیون، در مجموع و با در نظر گرفتن عملکرد، ژنوتیپ ۱۰ به عنوان  پایدارترین ژنوتیپ تعیین شد. آماره های اکووالانس ریک و واریانس شوکلا، ژنوتیپ های یک، ۱۲ و ۱۰ را به عنوان ژنوتیپ های پایدار تعیین کردند. ژنوتیپ هاژنوتیپ های ۱۲، ۱۳ (میانگین عملکرد کم)، نه و ۱۰ (میانگین عملکرد بالا) بر مبنای آماره هانسون (Di) و ژنوتیپ های G۹، G۱۲  و G۱۰ بر مبنای ضریب تبیین، پایدار بودند. بر اساس شاخص کانگ(YSi)، ژنوتیپ های نه، ۱۰ و دو به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناسایی شدند. در رابطه با نتایج آماره های ناپارامتری نصار و هیون (Si ۱,۲,۳,۶) و تنارازو (NPi ۱,۲,۳,۴)، عملکرد ژنوتیپ های پایدارتر از میانگین کمتر بود. بر پایه آماره TOP، ژنوتیپ های نه، پنج و ۱۱ در رتبه های برتر قرار گرفتند. همچنین شاخص SIIG نیز ژنوتیپ های سه، چهار، ۱۳ و ۱۰ را به عنوان پایدارترین ژنوتیپ‎ها شناسایی نمود که از این میان، تنها ژنوتیپ ۱۰ عملکردی بالاتر از میانگین داشت.

Keywords:

امیدبخش , پایداری عملکرد , ژنوتیپ های شاخص گزینش ژنوتیپ ایده آل