تجلی عشق به میهن در اشعار حماسی و بزمی شاهنامه فردوسی

عشق به میهن جز لاینفک و جدایی ناپذیر هر فرد میهن پرست و ناسیونالیست است که قلب و سراسر وجودش به عشق میهن مهین خود میتپد . میهن دوستی ، افتخار به تمدن غنی و باستانی ایران، حفظ وطن از اجنبیان یغماگر و ... از اهداف و موضوعات اساسی شاهنامه ی فردوسی محسوب می شود. چنان که معلوم است ، ایران زمین در طول بیش از دویست سال در اسارت خلافت عرب بود و فقط بر اثر مبارزههای طولانی آزادی خواهانه و میهن دوستانه ی مردم و حاکمان وطن دوست آن امثال امیران صفاری و طاهری و به ویژه سامانی صاحب استقلال گردید. در این مبارزه سهم جریان شعوبیه هم که در عکس العمل به مناسبات تحقیرآمیز و اسارت بار خلافت عرب پدید آمده بود، خیلی بزرگ است . بی وجه نیست که بعضی محققان فردوسی را هم از جانب داران این جریان میهن دوستی دانسته اند.از سوی دیگر استقلال کشور را در عهد فردوسی خطر جدی ای تهدید می کرد که آن تشکیل دولت های ترکان قراختایی و غزنوی بود که در هم جواری ایران زمین و داخل آن عرض وجود کرده، گاه گاه از دشت ها به شهرها حمله های غارتگرانه می نمودندمخصوصا، حاکمان غزنوی که از غلام زادگان و لشکریان دربار سامانیان و پرورش یافته ی آنان بودند، خطر جدی به وجود می آوردند. این را فردوسی وطن دوست خوب درک می کرد و به همین دلیل برای هشدار دادن دولت مردان و مردم از این خطر در شاهنامه به مسئله ی یگانگی ایران و حفظ آن از هجومهای بیگانگان توجه خاص نشان می داد. از اینجاست که سراسر شاهنامه را احساس وطن دوستی و ایران دوستی فرا گرفته است . به این مسئله محمدامین ریاحی درست اشاره کرده است : »در عصر فردوسی هم ایران از یک سو دستخوش ستم و تارج تازیان بود و از دیگر سوی اقوام بیابانگرد تازه نفسی از شمال شرق به ایران می تاختند و شاهنامه ی فردوسی پیامی به مردم ایران برای برانگیختن روح پایداری در برابر خطرها بود. این پیام در سراسر شاهنامه از آغاز تا انجام آن به گوش می رسد .فردوسی در شاهنامه با کلید واژه قرار دادن میهن پرستی همه اساطیر و بزرگان و ناموران میهن خود را به بزرگی یاد کرده و آداب و رسوم و سنن ژیشینیان خود را می ستاید . به قطعیت می توان گفت توصیف هر شخصی در شاهنامه ریشه در تمجید از آب و خاک ایران زمین است .از مصادیق مهم عشق فردوسی به میهن توصیف و تمجید از زنان در شاهنامه می باشد فردوسی زنان ازارکان مهم تمدن ایران زمین دانسته و عشق به زن را مساوی عشق به میهن بر میشمارد . عشق به زن وبزرگ برشمردن زنان ایران از جمله گرد آفرید و .. توصیف عشق ایران باستان به زنان جامعه خوداست کهنشانگر پیشتاری ایرانیان در این امر بود و در روزگارانی که به بعد اجتماعی و شخصیتی زن توجه نداشتند وزن از تمام حق و حقوق خود محروم بود در ایران زن گرامی داشته شده و از تمامی موهبت های شخصیتیو اجتماعی برخوردار بوده است . عشق به زن در شاهنامه سرآغاز پیدایش فمینیسم گردید . نزاز قبانیپرنفوذترین و مشهور ترین شاعر معاصر عرب و از پیشتازان فمینیسم شاهنامه فردوسی را بنیانگذار فکری -دفاع از حق و حقوق زن معرفی کرده است .