بررسی شاخصها و مولفه های زیست پذیری شهری (مطالعه ی موردی: شهر پاکدشت)

زیست پذیری را میتوان به مفهوم دستیابی به قابلیت زندگی دانست که درواقع، همان دستیابی به کیفیت برنامه ریزی شهری خوب یا مکان پایدار است. پیرامون مفهوم زیست پذیری بحثهای گستردهای میشود که نشان میدهد دستیابی به زیست پذیری شهری بهعنوان رویکردی منتج از نظریه ی توسعه ی پایدار بسیار حائز اهمیت است. روش تحقیق بر اساس هدف و موضوع مقاله که شناسایی و ارزیابی شاخصها و مولفه های زیست پذیری شهری به صورت مطالعه ی موردی در شهر پاکدشت است، توصیفی-تحلیلی و پیمایشی میباشد. جامعه ی آماری پژوهش را ساکنان شهر پاکدشت تشکیل میدهند که جمعیتی بالغ بر ۲۷۶۲۸۲ نفر میباشند. برای دستیابی به حجم منطقی از نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۴ نمونه تعیین گردید. روش گردآوری اطلاعات، مطالعات اسنادی شامل کتب، مقالات و نیز منابع الکترونیکی در مورد زیست پذیری و مولفه های آن و نیز اطلاعاتی در مورد شهر پاکدشت میباشد. همچنین مطالعات میدانی شامل پرسشنامه است که به دلیل تخصصی بودن، از روشهای مصاحبه و مشاهده نیز در راستای تکمیل آن از افراد منطقهی مورد مطالعه استفاده شده است. قلمرو مکانی پژوهش، شهر پاکدشت به عنوان مرکز شهرستان پاکدشت، یکی از شهرهای استان تهران است که در جنوب شرقی شهر تهران در حاشیه ی جاده ی ترانزیتی تهران-مشهد قرار دارد و مرکز آن شهر پاکدشت است و قلمرو زمانی آن در سال ۱۳۹۹ میباشد. چهار عامل اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی-کالبدی و زیست محیطی موثر در زیست پذیری شهر پاکدشت به عنوان متغیرهای تحقیق درنظر گرفته شده اند. در این پژوهش یافته های حاصل از تجزیهوتحلیلهای به دست آمده نشان میدهد که در بعد اجتماعی، آموزش؛ در بعد اقتصادی، درآمد و پس انداز افراد، قیمت مسکن و اجاره ی آن؛ در بعد فیزیکی-کالبدی، شرایط مسکن به لحاظ استحکام و سطح زیربنا و در بعد زیست محیطی، شرایط محیطی همچون آلودگی هوا و آلودگی صوتی، نقش بارزی در زیست پذیری پایین محدوده ی موردمطالعه داشتهاند. به طورکلی، میانگین بهدستآمده از شاخصهای زیست پذیری در شهر پاکدشت، کمتر از حد معمول بوده است. نتایج یافته های پژوهش از تحلیلهای آماری در نرم افزارهای Spss و Amos حاکی از آن است که چهار عامل اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی-کالبدی و زیست محیطی در زیست پذیری شهر پاکدشت نقش دارند که نقش عامل اقتصادی با ضریب ۰/۷۹ بیشترین اهمیت را در زیست پذیری به خود اختصاص داده است، اما شرایط مطلوبی در هیچیک از ابعاد چهارگانه ی زیست پذیری شهری مشاهده نمیشود؛ بعد اجتماعی زیست پذیری در شرایط تا حدی نامطلوب قرار گرفته است و سایر ابعاد زیست پذیری شهری نیز که شامل بعد اقتصادی، بعد فیزیکی-کالبدی و بعد زیست محیطی است، شرایط نامساعدی دارند.

Keywords:

زیست پذیری , کیفیت زندگی , توسعه ی پایدار , پاکدشت.