پهنه بندی اقلیمی استان فارس با استفاده از روش تحلیل خوشه ای

از آ نجا که آب و هوا ماهیتا یک پدیده چند متغیره است، بنابراین استفاده از روش های کامل و جامع جهت ناحیه بندیاقلیمی امری ضروری به شمار می رود. به همین دلیل، روشهای آماری چند متغیره از جمله تحلیل خوش های، کاربرد وسیعیدر طبقه بندی و ناحیه بندی های آب و هوایی پیدا کرده است و شاید هیچ روشی به اندازه تحلیل خوشه ای آب و هواشناسانرا مجذوب خود نساخته است. هدف از انجام این پژوهش، طبقه بندی اقلیمی استان فارس به روش تحلیل خوشه ای و همچنینبر اساس ۳ کلاسه خوشه بندی (کلاسه ۴ ، ۵ و ۶) می باشد . عوامل محلی در ایجاد خرده اقلیم ها نقش به سزایی دارند و ازآ نجایی که در مطالعات کلان به نقش عوامل محلی در تنوع اقلیمی توجه چندانی نمی شود، همواره مشکلاتی در پیشبرداهداف برنامه ریزی شده، ایجاد می شود. بنابراین با دخالت دادن این عوامل در شناخت اقلیم، تا حدود زیادی مسائل مربوطبه این مشکل خودبه خود مرتفع خواهد شد. شناسایی توان ها و محدودیت های اقلیمی استان تا حد زیادی می تواند دربرنامه ریزی برای توسعه آن مفید واقع شود. در مطالعه حاضر، ناحیه بندی اقلیمی با استفاده از نرم افزارهای S-Plus ، ArcGisو Surfer صورت گرفته است. در این راستا، داده های ۸ متغیر اقلیمی ۹ ایستگاه استان فارس به مدت ۲۰ سال (۱۹۸۵ تا۲۰۰۵) از سایت سازمان هواشناسی کشور، اخذ و مورد تجز یه و تحلیل قرار گرفته شد. در این روش داده های اقلیمی براساس همبستگی درونی میان آنها در یک یا چند گروه جای داده شدند. بر این اساس شهرهای فسا، شیراز، زرقان و سددرودزن در یک خوشه قرار گرفته اند و دلیل آن میزان متوسط و حداقل دمای نزدیک به هم این شهرها است که از ۱۷ تا۱۹ در متوسط دما و از ۷ تا ۱۱ در حداقل دما متغیر می باشد و در طبقه بندی اقلیمی می توان این شهرها را در یک طبقهقرار داد. همچنین در خوشه بعدی شهرهای نیریز، داراب و لار قرار دارند که خصوصیت مشترک آنها روند متوسط دما وحداقلدما می باشد. در این میان شهرها ی آباده و لامرد هرکدام در یک خوشه مستقل قرار گرفته اند و از شهرهای دیگر متما یزشده اند. انجام مراحل تحلیل خوشه ای و ناحیه بندی استان براساس سه کلاسه خوشه بندی (کلاسه ۴ ، ۵ و ۶) نیز انجام شد.با توجه به نتایج حاصله از سه کلاسه خوشه بندی، به این نتیجه رسیدیم که خوشه بندی با کلاسه ۶ باعث شده است کهخوشه های بیشتری تشکیل شود و اعضای هر خوشه تجانس بیشتری با هم نسبت به کلاسه های ۴ و ۵ داشته باشند،به طور یکه حداکثر تجانس درون گروهی و حداکثر تفاوت بین گروهی را دارا می باشند. شایان ذکر است در این کلاسه تعدادایستگاه های مستقل به دلیل تفاوت های آب و هوایی نیز بیشتر شده است.

Keywords:

ناحیه بندی آب و هوایی استان فارس , تحلیل خوشه ای , کلاسه خوشه بندی