کارکرد معنایی حرکت و سکون در اجزای معماری مساجد سنتی ( نمونه موردی:مسجد کبود تبریز)

حرکت و سکون از فعالیت هایی است که بطور دائم بصورت فکری یا جسمی صورت می گیرد و دارای مصادیقی در عالم ماده و عالم روح می باشند این مفاهیم در عالم ماده جنبه فیزیکی و در عالم روح جنبه معنایی به خود می گیرد حرکت و سکون معنایی نیاز به فضاسازی دارد که این فضا سازی توسط عوامل و عناصر معماری امکان پذیر است از جمله فضاهای معماری اسلامی که معمار مسلمان با بهره گیری از ابزارهای معماری توانسته حرکت و سکون معنایی را در آن تجلی بخشد مساجد می باشند پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی ایجاد حرکت و سکون معنایی در اجزای اصلی تشکیل دهنده مساجد سنتی در دوره تیموری و با انتخاب مسجد کبود تبریز به عنوان نمونه موردی، تدوین گردید و پرسش اصلی تحقیق مبنی براین بود که حرکت و سکون معنایی در مساجد سنتی دارای چه مشخصاتی بوده و بوسیله چه ابزارها و عناصری انجام می گرفته است؟که به منظور دستیابی به جواب دراین پژوهش از روش تحقیق توصیفی –تحلیلی استفاده شد و داده های تحقیق از طریق مشاهده و مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک مکتوب به دست آمد و در نهایت این نتیجه حاصلگردید که در معماری سنتی ایران بخصوص مساجد، فضاها با نظم تمرکز آفرین امکان حرکت در ذات و نهان انسان را فراهم می کردند و زمینه ایجاد خلوت و حضور درونی آدمی را میسر می ساختند تا حالت خود یاری و خود آگاهی رابرای انسان بوجود آورند بنابراین در طراحی فضاهای مساجد معاصر، معماران می توانند با بررسی ریشه ها و مبادی فکری موجود در فضاهای مساجد سنتی ،سعی در خلق فضایی کنند که حس آرامش و پرستش را به بهترین نحو به بیننده و مخاطب منعکس کند و باعث ارتباط او با عالم بالاتر و سیر و سلوک وی از عالم ماده به عالم معنا گردد.

Keywords:

کارکرد معنایی , حرکت , سکون , مساجد سنتی , مسجد کبود تبریز