مطالعه ی تطبیقی پلان و گنبد جمعه مسجد اردبیل با پلان ها و گنبدهای مشابه به جهت بررسی ترسیم صحیح منحنی گنبد

جمعه مسجد اردبیل، در طول حیات بیش از هزار ساله­ی خود، خسارت­های بسیاری را بر اثر عوامل انسانی و طبیعی بر کالبد و محتوای خود دیده­است. پی بردن به فرم منحنی گنبد فرو ریخته مسجد در جهت تکمیل خطوط اصلی بنا برای ساخت گنبد جدید در مرمت، امری ضروری است. هم­چنین شناخت جایگاه جمعه مسجد به­عنوان یکی از مساجد مهم و کهن کشور و نیز بررسی تاثیرپذیری از و تاثیرگذاری بر بناهای مشابه متقدم و متاخر خود، بدون اشراف دقیق بر ویژگی­های معماری آن، امکان­پذیر نخواهد بود. هدف پژوهش، یافتن منحنی گنبد جمعه مسجد اردبیل با بررسی پلان­ها و مقاطع مشابه آن و از نوع بنیادی است. روش تحقیق، تحلیلی – تطبیقی و به­صورت داده­بنیاد است. ماهیت پژوهش، آمیخته است. گردآوری داده­ها از روش میدانی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه­ای بوده­است. پس از مقایسه­ی تطبیقی ۲۰ بنای مشابه با جمعه مسجد در بازه­ی زمانی صد سال قبل تا صد سال بعد از آن، بر اساس متغیرهای مختلفی نظیر نوع پلان، گوشه­سازی، تزیینات، شکل ساقه گنبد، نحوه­ی نورگیری و نیز تناسبات گنبدخانه، نزدیک­ترین بناها به بنای مورد نظر مشخص گشته و منحنی گنبد آنها روی جمعه مسجد شبیه­سازی و با شناسایی نوع منحنی و ترسیم دقیق آن، شکل اولیه گنبد ایلخانی جمعه مسجد ترسیم گردید.

Keywords:

جمعه مسجد اردبیل , منحنی گنبد , دوره ایلخانی , مطالعه تطبیقی