بررسی تاثیر فضولات گاوی به عنوان عامل حجیم کننده بر غلظت فلزات سنگین در طی فرآیند ورمی کمپوست لجن فاضلاب شهری

سابقه و هدف: لجن فاضلاب های شهری ممکن است حاوی فلزات سنگین باشند. لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر فضولات گاوی بر غلظت فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، مس و سرب) ورمی کمپوست تولیدی از لجن تصفیه خانه فاضلاب شهری و مقایسه آن ها با استانداردها می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تجربی بوده که ورمی کمپوست با استفاده از مخلوط لجن فاضلاب شهری با فضولات گاوی توسط کرم ایزنیا فوئتیدا تولید شد. در این تحقیق ۲۷ پایلوت به مدت ۳ ماه فرآیند کودسازی انجام شد. غلظت فلزات سنگین بعد از هضم و آماده سازی نمونه ها با دستگاه جذب اتمی تعیین مقدار شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آنالیز واریانس (Repeated Measured ANOVA) مورد تفسیر و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه با گذشت زمان ورمی کمپوست در کلیه بسترها کاهش یافته است. این کاهش فلزات سنگین در حالت مخلوط لجن فاضلاب شهری با فضولات گاوی با نسبت ۵۰ درصد بیش تر بود. نتایج آزمون آماری نشان داد که میزان غلظت فلزات سنگین در بسترها از نظر نوع ماده کمپوست شونده به طور معنی داری کاهش یافته است (۰۵/۰>p). هم چنین میزان این فلزات در بسترها از نظر تعداد کرم نیز کاهش یافته ، ولی معنی دار نبوده است (۰۵/۰لجن فاضلاب با فضولات گاوی با نسبت وزنی ۵۰ درصد و با تعداد ۴۰ عدد کرم ایزینیا فئوتیدا در ۲/۱ کیلوگرم سریع تر و بهتر به کود کمپوست با کیفیت بهتری از نظر فلزات سنگین دست یافت. استنتاج: میزان غلظت فلزات سنگین کمپوست تولیدی کم تر از استانداردهای کمپوست درجه یک و دو کشور ایران، استانداردهای سازمان جهانی بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا بوده است بنابراین، می توان از فضولات گاوی به عنوان عامل حجیم کننده ارزان و فراوان برای تولید ورمی کمپوست در مخلوط با لجن فاضلاب شهری به کار گرفت.

Keywords:

Sewage sludge , cow manure , compost , vermicompost , earthworms , Eisenia foetida , heavy metals , لجن فاضلاب , فضولات گاوی , کمپوست , ورمی کمپوست , کرم خاکی , ایزنیا فئوتیدا , فلزات سنگین