چگونگی مدیریت بیت المال از منظر نهج البلاغه و منابع دینی

مدیریت اسلامی مبتنی بر جهان بینی دینی و از الزامات جامعه اسلامی است. بنابر این، باید به دنبال شناخت ویژگی هایی بود که با خلقت و فطرت انسانی سازگار و هماهنگ باشد.بی شک چنین معیارهایی را باید در قرآن و نهج البلاغه و کلام معصومین علیهم السلام جستجو کرد.بیت المال در دوران گذشته مکانی بود که درآمدهای دولت اسلامی و اموال متعلق به مسلمانان در آن نگهداری می شد و شمار معدودی مستقیما با آن سروکار داشتند، دو شاخصه "عمومی"و"امانت بودن" با مفهوم بیت المال همراه بود، به گونه ای که هر گاه واژه بیت المال به کار برده می شد، اموال عمومی مسلمانان که نزد حاکم و والی امانت بود به ذهن تبادر میکرد.این واژه کم کم از مفهوم اصطلاحی نخستین، یعنی محل نگهداری اموال عمومی و خزانه دولت اسلامی، انصراف پیدا کرد و به معنای هر مالی که همه مردم در آن سهم دارند و متعلق به همگان است به کار رفته است.امروزه وقتی واژه "بیت المال" به کار می رود مانند این که در "حفظ بیت المال بکوش" و "به بیت المال ضرر نزن"و به معنای اموالی است که همه اقشار جامعه در آن سهم دارند و مسئول نگهداری آن هستند و مالک خصوصی ندارد.به عبارت دیگر، بیت المال از معنای مکان خاص اموال عمومی انصراف پیدا کرد و به معنای نهاد اجتماعی اقتصادی که تمام اموال عمومی مسلمانان را در بر میگرفت، رواج یافت.در این تحقیق به این مقوله می پردازیم که اموال عمومی در دین اسلام چگونه جایگاهی دارد و چگونه باید بهره برداری و مدیریت شود.و ویژگی های مدیر از منظر قرآن و نهج البلاغه تا چه اندازه میتواند در روش مدیریت بیت المال اثر گذاری مثبت داشته باشد.

Keywords:

بیت المال , مدیریت بیت المال , قرآن , نهج البلاغه