بررسی محتوای آب مجازی و شاخص های بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در محصولات زراعی (مطالعه موردی: شبکه آبیاری دشت مغان، استان اردبیل)

کمبود آب و تقاضای آن برای تولید محصولات کشاورزی سبب شده تا موضوع بهره وری آب مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور برآورد محتوای آب مجازی و بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب محصولات زراعی دشت مغان در شمال استان اردبیل انجام شد. محتوای آب مجازی محصولات زراعی از مجموع آب مجازی سبز، آبی، خاکستری و سفید برآورد شد. در پژوهش حاضر میزان بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب با شاخص های عملکرد به ازای واحد حجم آب آبیاری (CPD)، ارزش ناخالص به ازای واحد حجم آبیاری (BPD)، ارزش خالص به ازای واحد حجم آبیاری (NBPD) و ارزش هر واحد آب مجازی (UWV) برای برآورد آب مجازی محصولات بادام زمینی، گوجه فرنگی، ذرت دانه ای، چغندرقند، برنج، کلزا، جو، ذرت علوفه ای، سویا، پنبه و گندم برای سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ اندازه گیری و بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که محتوای آب مجازی برای محصول برنج با ۲۶.۷۲ مترمکعب بر کیلوگرم بیش ترین مقدار و برای محصول ذرت علوفه ای با ۰.۳ مترمکعب بر کیلوگرم کم ترین مقدار را دارد. میزان شاخص CPD برای محصول ذرت علوفه ای و برنج با ۴.۲۸ و ۰.۰۴ کیلوگرم بر مترمکعب به ترتیب بالاترین و پایین ترین مقادیر را داراست. میزان شاخص BPD با ۶۱۶۹۱ و ۱۰۳۷۱ ریال بر مترمکعب برای محصولات گوجه فرنگی و برنج به ترتیب بالاترین و پایین ترین مقادیر را دارند. میزان شاخص NBPD به ترتیب برای بادام زمینی و جو با مقادیر ۳۱۷۰۷ و ۴۵۹۹ ریال بر مترمکعب حداکثر و حداقل شاخص بهره وری اقتصادی را دارند. هم چنین، میزان شاخص UWV برای محصولات گوجه فرنگی و برنج، حداکثر و حداقل شاخص با مقادیر ۵۰۰۷۳ و ۹۹۵۶ ریال بر مترمکعب محاسبه شد.

Keywords:

آب مجازی , بهره وری آب , بهره وری فیزیکی , بهرهوری اقتصادی , دشت مغان