نقد کاربرد نظریه ادبی در مقالات پژوهشی (با تاکید بر روایت شناسی ساختارگرا)

بهره ­گیری غیرروشمند از نظریه­ های ادبی یکی از مهم­ترین آسیب­های پژوهش­های ادبی در زبان فارسی است. این ضعف بیش از آنکه به فهم درست نظریه مرتبط باشد، برآمده از اشکالات روش­شناختی مربوط به استفاده از نظریه ادبی است. در این نوشتار، به معرفی و تحلیل اصلی­ترین اشکالات کاربرد این نظریه ­ها و عوامل و پیامدهای آن با تاکید بر مقالات علمی پژوهشی منتشرشده در حوزه روایت­شناسی ساختارگرا پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان می­دهد که سهل­انگاری در کاربرد نظریه­ها، موجب راهیابی خطاهایی روش­شناختی در اغلب این مقالات شده است. مواردی همچون نگاه آموزشی و سطحی به نظریه­ها، بی­توجهی به مبانی نظریه­ها و برخورد تقلیل­گرایانه با آن ها از مهم­ترین این ایرادها هستند. در پایان با تحلیل و بررسی آماری بیش از نود مقاله علمی پژوهشی منتشرشده بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ نشان داده شده است که به دلیل اشکالات یادشده، این مقالات نه از نتایج مقالات پیشین تاثیر پذیرفته­ اند و نه چندان نقشی در شکل­ گیری مقالات بعد از خود داشته­ اند.

Keywords:

literary theory structural narratology methodology scientific research article pathology , نظریه ادبی , روش شناسی , روایت شناسی ساختارگرا , مقاله پژوهشی , آسیب شناسی