تحلیل سطح بندی مکانی شاخص های مسکن در مناطق شهری تهران

مسکن به عنوان یکی از ابعاد رفاه اجتماعی، از جمله مسائلی است که انسان همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای رفع این مساله و یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است. یکی از راه های مهم آگاهی از وضعیت مسکن در فرآیند برنامه ریزی، استفاده از شاخص ها و معیارهای تاثیرگذار بوده است، که به عنوان ابزاری مناسب جهت سنجش وضعیت موجود و راهنمایی موثر بررسی بهبود بخشی برنامه ریزی مسکن در آینده صورت گرفته است. در این پژوهش ابتدا مروری به مفهوم و جایگاه مسکن پرداخته شده، سپس با استفاده از مهمترین معیارها و شاخص های تاثیرگذار مسکن، وضعیت مسکن مناطق شهری، کلانشهر تهران مورد بررسی و نهایتا به سطح بندی مناطق مورد مطالعه از لحاظ برخورداری از شاخص ها پرداخته شده است. روش انجام کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای اطلاعات مورد نیاز گرداوری شده است. از میان شاخص های تاثیرگذار مسکن شهری، ۱۶ شاخص استخراج و با استفاده از روش تحلیل عاملی به ۳ عامل تقلیل یافته اند، عوامل به دست آمده از روش تحلیل عاملی، جمعا ۹۳.۱۴۸درصد از واریانس را در بر گرفته است. در بین ۳ عامل استخراجی، عامل اول "تاسیسات و امکانات"با ۶۷.۷۷۲ درصد از واریانس پوشش داده که مهم ترین عامل در مطالعه حاضر را نشان داده است. همچنین به منظور سطح بندی مناطق همگن شهری از تحلیل خوشه ای استفاده شده است، که مناطق مورد مطالعه در ۳ گروه همگن طبقه بندی شده اند، که بر اساس آن منطقه ۴ در بالاترین سطح و مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ در پایین ترین سطح از حیث برخورداری از شاخص های مسکن قرار داشته اند. در نهایت با استفاده قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، نتایج حاصل به صورت لایه های مکانی فضایی ، جایگاه هر یک از مناطق مورد مطالعه در رسیدن به توسعه مسکن مشخص و نمایش داده شده است.

Keywords:

سطح بندی مکانی , شاخص های مسکن , تحلیل عاملی , تحلیل خوشه ای , GIS , کلانشهر تهران