تعیین سهم منبع طبیعی و انسان ساخت عناصر فلزی مس، روی، سرب و کادمیم در رسوبات سطحی سواحل ایرانی دریای خزر با استفاده از استخراج پی درپی

رسوبات ساحلی به عنوان نشانگرهای حساس جهت پایش آلودگی در مناطق ساحلی به کار می روند. عناصر فلزی در رسوبات سطحی از منابع طبیعی و انسان ساخت سرچشمه می گیرند. بنابراین در این مطالعه به منظور تعیین سهم منابع طبیعی و انسان ساخت فلزات مس، روی، سرب و کادمیم رسوبات سطحی دریای خزر، نمونه برداری فصلی در سال ۱۳۹۲ انجام شد. تعداد ۷۲ (با سه تکرار) نمونه رسوب از نیم خط های تنکابن و بندر امیراباد در اعماق ۵، ۱۰ و ۲۰ متر بوسیله ی نمونه بردار گرب ون وین جمع آوری گردید. نمونه ها با روش استخراج پی در پی غلظت کل فلزات، بخش های ناپایدار و پایدار نمونه ها هضم گردیدند و سپس غلظت فلزات بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که حداکثر و حداقل غلظت مس، روی، سرب و کادمیم در بخش ناپایدار به ترتیب (۳۱/۱۹- ۵۸/۰)، (۲۱/۴- ۸۳/۰)، (۸۶/۷- ۲۱/۴) و (۶۸/۰- ۳۱/۰) میکروگرم بر وزن ماده خشک و در بخش پایدار( ۳۳/۲۳- ۷۰/۴)، (۱۹/۷۹- ۸۸/۴)، (۸۴/۱۴-۰۶/۷) و (۴۶/۰- ۲۳/۰) میکروگرم بر گرم وزن ماده خشک به دست آمد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که درصد بخش ناپایدار فلز کادمیم برابر ۵۸/۵۸ درصد بوده که نشان دهنده ی بیشتر بودن سهم انسانی در توزیع این فلز می باشد. در حالیکه فلزات مس(%۱۴/۳۲)، روی(%۲۸/۴) و سرب(%۷۷/۳۵) دارای منشا طبیعی بودند.بنابراین میزان عناصر سمی سرب و کادمیم در بخش ناپایدار کمتر از حد استاندارد بوده و برای موجودات کفزی مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.

Keywords:

استخراج پی در پی , دریای خزر , رسوبات , عناصر فلزی , سواحل ایران