عوامل موثر بر مشارکت مردم در طرح های آبخیزداری

بررسی­ها نشان می­دهد طی سال ­های گذشته منابع آب و خاک کشور به شدت تخریب شده است. در این راستا و جهت مدیریت پایدار منابع آب و خاک کشور، دولت سیاست­ های مختلفی را برای حفاظت از منابع آب و خاک در حوزه ­ های آبخیز به اجرا گذاشته است که اغلب آنها رویکردی از بالا به پایین داشته و غالبا ناپایدار بوده­اند. یکی از رهیافت ­های جاری آبخیزداری، طرح ­های مشارکتی مدیریت منابع آب و خاک است که از برنامه ۵ ساله سوم توسعه شروع شد. طرح مدیریت پایدار منابع آب و خاک در حوزه حبله رود یکی از این طرح­ های مشارکتی است که فاز اول آن توسط معاونت آبخیزداری وزارت جهاد سازندگی در سال ۱۳۷۷ با همکاری دفتر توسعه سازمان ملل متحد به اجرا درآمد. بنا به عقیده کارشناسان، میزان مشارکت مردم در یک طرح می­ تواند نشان­دهنده میزان موفقیت یا شکست آن طرح باشد و لیکن متاسفانه عوامل موثر بر مشارکت مردم در اینگونه طرح­ها ناشناخته مانده است. از این رو برآن شدیم تا عوامل موثر بر مشارکت مردم در این طرح را بررسی نماییم. جامعه آماری این پژوهش ساکنین حوزه آبخیز حبله رود می­باشند. جامعه نمونه شامل ۲۰۰ نفر از روستاییانی است که در طرح مشارکت داشتند. ابزار جمع ­آوری داد­ه ­ها در این پژوهش پرسشنامه بوده است. یافته های  پژوهش نشان داد که مشارکت مردم در این طرح متوسط بوده و آنها بیشتر تمایل به مشارکت در فعالیت ­های اجتماعی دارند تا فعالیت­ های اقتصادی و یا میدانی. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که بین متغیرهای مستقل؛ میزان رضایت مردم از طرح ­های عمرانی که قبلا در روستا انجام شده است، میزان دانش و آگاهی از طرح، میزان گرایش به طرح، جنسیت، وضعیت تاهل، میزان درآمد ماهیانه از شغل دوم، میزان برآورد انتظارات مردم از طرح، با میزان مشارکت مردم در طرح، همبستگی مثبت وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون مشخص کرد که این عوامل ۵/۵۲ درصد از تغییرات سطح مشارکت را تبیین می­کنند.

Keywords:

آبخیزداری , اجتماعی , اقتصادی , حبله رود , مشارکت