بررسی چارچوب های مقرراتی و سازمانی به منظور مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه های رودخانه ای مشترک با تاکید بر رودخانه های مرزی ایران

مدیریت یکپارچه منابع آب، به عنوان فرآیندی که موجب ترویج، توسعه و مدیریت هماهنگ آب، زمین و منابع مرتبط درسطح حوضه رودخانه می­شود، نیازمند یک چهارچوب قانونی موثر برای فراهم آوردن قوانین و روش­ های شفاف است. نقش قانون در کلیه مراحل برنامه­ ریزی، طراحی و اجرای سیستم­ های مدیریت آب، اهمیت زیادی دارد. تعدادی از مباحث قانونی سخت در این زمینه شامل مالکیت آب، مسئولیت­ های مشترک، آسیب­های ممکن برای فعالیت­ها و استفاده­های یک کشور، مکانیسم­های همکاری در بین کشورهای همسایه، تخصیص و محدودیت­ ها برای استفاده ­های مختلف، و روش ­هایی برای حل مسالمت ­آمیز اختلافات، باید شناخته شوند. به ­کار گرفتن یک چهارچوب قانونی مناسب، مدیریت موثر را ارتقا داده و به اجتناب یا حل اختلافات بین آب­بران رقیب و منافع آنها کمک می ­نماید. لذا در این تحقیق ابتدا قوانین بین ­المللی مهم در خصوص نحوه حاکمیت و بهره­برداری از رودخانه­ های مشترک مرزی معرفی می ­گردد. در گام بعدی هر یک از رودخانه ­های مرزی (دجله، فرات، اروندرود، هیرمند، هریرود، ارس، اترک) کشور ایران مورد مطالعه قرار می­گیرد و در نهایت برای هریک از آن ها پیشنهاداتی در جهت توسعه و مدیریت بهتر این رودخانه­ ها ارائه خواهد شد. مطالعات صورت گرفته نشان می­دهد که برخی از مدیریت ­های ضعیف در این ­باره به روابط اقتصادی، اجتماعی و  سیاسی کشور ایران با دیگر کشورهای همسایه برمی­گردد و به عنوان یک نتیجه از بررسی­ های انجام­ شده می­توان بیان کرد که با توجه به قوانین بین­ المللی موجود و وضعیت بهره ­برداری کشورهای دارای منابع مشترک، باید جوامع و دولت­ ها به سمت استفاده منصفانه و معقولانه همراه با حق توسعه پایدار برای طرفین پیش­ بروند.