شناخت و بررسی عوامل موثر بر پدیده گرد و غبار در غرب ایران

گرد و غبار یکی از پدیده­های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده­ها، ساختمان­ها و هوای شهرها وارد می­نماید. استان­های غربی از مکان­های مساعد برای رخداد مکرر پدیده‍ ی گرد و غبار در کشور ایران محسوب می­شود. برای انجام این تحقیق از داده­های دید افقی و گزارش پدیده ی گرد و غبار ایستگاه­های مختلف هواشناسی استان­های غربی استفاده گردید. بعد از مشخص شدن روزهای همراه با غبار و طبقه بندی آنها، اقدام به استخراج نقشه­های سطوح مختلف از مرکز بین المللی هواشناسی NOAA شد. در نهایت نقشه­ها و داده­های غبار سطح منطقه آنالیز گردید. نتایج  نشان داد که کاهش شدید رطوبت خاک بر اثر کاهش شدید بارش در دهه ی گذشته به­ویژه در شمال خاورمیانه که منطقه ی تغذیه رودهای بزرگ بین النهرین می­باشد و نیز افزایش فرکانس عبور امواج کوتاه و سریع با مولفه ی باد مداری قوی از دلایل اصلی وقوع توفان­های منطقه هستند.  به نظر می رسد تقویت پر فشار جنب حاره ای روی عربستان و همزمان گسترش و باز شدن خطوط ۵۸۸ دکامتر باعث افزایش سرعت امواج کوتاه سطوح میانی و کاهش فرارفت رطوبتی از سطوح بالای عرض­های جنوبی به منطقه مورد مطالعه می­گردد. این سازوکار همچنین سبب کاهش عمق فرود مدیترانه ای و نیز باعث تشدید شرایط باد مداری و تضعیف جریانات نصف النهاری شده است. همچنین با ضعیف شدن فرود مدیترانه­ای و جا­بجایی آن به سمت عرض­های بالاتر و بالا آمدن مرکز پرارتفاع جنب حاره می­تواند دلیل دیگری بر جابجایی منشا غبار به سمت شمال باشد.

Keywords:

پدیده ی گرد و غبار , هواشناسی , نقشه های سینوپتیک , تصاویر ماهواره ای